Η κατάσταση μετά την διάλυση του στρατοπέδου Καρύταινας(31/3-1/4/1821)

"Βγαίνοντας" ο Μάρτης του 1821. Ας δούμε τις λεπτομέρειες και ας κατανοήσουμε πως το "Εικοσιένα" ήταν ένα θαύμα. 

Παρά το ότι είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες Έλληνες στην Καρύταινα, παρά το ότι έδωσαν νικηφόρα μάχη, μπροστά στην επέλαση του τούρκικου στρατού διαλύθηκαν προς διάφορες κατευθύνσεις, γιατί δεν είχαν εφόδια, δεν είχαν οργάνωση στρατιωτική, δεν ήταν εμπειροπόλεμοι.

 

Ο Κολοκοτρώνης και άλλοι οπλαρχηγοί, ακολουθώντας το δρόμο για Μοναστήρι Προδρόμου, Στεμνίτσα, Χρυσοβίτσι, στο τέλος έμεινε μόνος με τ’ αλογό του και κατέφυγε στην Παναγία στο Χρυσοβίτσι, να προσευχηθεί και να πάρει δύναμη.

Από τα γραφόμενα του Αμβροσίου Φραντζή:

Από τον Φωτάκο- Η μάχη της Καρύταινας

Μαθαίνουμε λεπτομέρειες  του αγώνα από τα ίδια τα λόγια των πρωταγωνιστών, που μας δίνουν την περιγραφή εκείνων των ημερών,  τα πολεμικά γεγονότα, την έλλειψη εφοδίων, την σκληρή πραγματικότητα του πολέμου, αλλά και την ανθρώπινη πλευρά με τις αδυναμίες, τους φόβους, την αλληλεγγύη, την απειρία, την στέρηση.
Ο πόλεμος ήταν μονόδρομος προκειμένου να αποκτήσουν την ελευθερία τους και δεν είναι σωστό να αξιολογούμε  τα γεγονότα με σημερινά κριτήρια και σύμφωνα με τις τωρινές συνθήκες. Ήταν εντελώς άλλη εποχή. 

Η μάχη της Καρύταινας - 27 Μαρτίου 1821

Ας  μεταφερθούμε νοερά σ’ εκείνη την εποχή για να δούμε τον αγώνα των προγόνων μας, τις πρώτες μέρες της Επανάστασης,  όπως περιγράφει ο Κολοκοτρώνης στα  Απομνημονεύματα του:

“….Σαν είδα, ότι οι Τούρκοι δεν ήσαν την ημέρα εκείνη δια κίνημα, επήρα την χώρα της Καρυταίνης και έκλεισα τους Τούρκους εις το κάστρο (ημέρα 26).
Σταις 27 εσηκώθηκα χαραυγή, με τα χαράματα, και άφησα τους Καρυτινούς καμμιά δεκαπενταριά νομάτους, κι εγώ έπιασα το στενό…..
Την αυτήν ημέραν που εκίνησα, ήγουν 27, με έφθασε ένας ντεσκερές του μακαρίτου του μπεϊζαντέ Ηλία(Ηλία Μαυρομιχάλη), ότι έφθασε με 200 Σπαρτιάτας  εις το Λεοντάρι, και του έγραψα, ότι να φθάση γρήγορα, γιατί σήμερα έχομε τουφέκι. ………

Ο Κολοκοτρώνης ξεκινάει από την Καλαμάτα για την Αρκαδία(24-3-1821)

 24 Μαρτίου 1821- Ο  Κολοκοτρώνης ξεκινάει από την Καλαμάτα για το κέντρο της Πελοποννήσου, την Αρκαδία!
Ας ακολουθήσουμε το Γέρο του Μωριά και τους άλλους οπλαρχηγούς στο δρόμο τους για την Καρύταινα!
Μετά τη κατάληψη της Καλαμάτας οι καπεταναίοι έκαναν συμβούλιο και αποφάσισαν άλλοι  να πολιορκήσουν τα φρούρια της Μεσσηνίας, και άλλοι έμειναν στη Καλαμάτα “για την ευταξίαν”. Από την Σκάλα στις 23 Μαρτίου ο Κολοκοτρώνης έστειλε επιστολή στους Αρκαδίους (περιοχή Τριφυλλίας) για να τους εμψυχώσει και να τους ξεσηκώσει στα  όπλα.
Το υπογράφει ως εξής: Εν Σκάλα την 23 Μαρτίου 1821 1ον έτος της ελευθερίας
Θ. Κολοκοτρώνης   Γρ. Δικαίος

Από την περιγραφή του Φωτάκου:
“Την αυτήν ημέραν εψάλη δοξολογία από τους Καλαματιανούς ιερείς εις τον ποταμό και τότε οι άλλοι μεν πήγαν να πολιορκήσουν τα φρούρια της Μεσσηνίας, ο δε Κολοκοτρώνης με 300 Μανιάτας, τους οποίους επήρεν από τον Μούρτσινον και από τον Π. Μαυρομιχάλην, ο Αναγνωσταράς, ο Αρχιμ. Φλέσας και ο Π. Κεφάλας εξεστράτευσαν την 24 Μαρτίου δια τα μεσόγεια της Πελοποννήσου δια να γενικεύσουν την επανάστασιν, και κατά το χωρίον Σκάλα εις τον δρόμον έμαθαν ότι οι Τούρκοι του Φαναρίου Ζαχαίοι, Μουτριζάνοι, Ζβουρτσάνοι υπέρ τας 4.000 ψυχαίς προετοιμάζοντο να παν εις την Τριπολιτσάν. 

Ημερομηνίες ύψωσης της σημαίας του '21 στη Πελοπόννησο

 

 

Υπάρχει μια σύγχυση κι ένας ανταγωνισμός για τις ημερομηνίες κατά τις οποίες  υψώθηκαν οι σημαίες στους τόπους της Επανάστασης, αλλά έχει λιγότερη σημασία αυτό, μπροστά στο θαύμα του 21. 

 

 Ας δούμε πως παρουσιάζει ο Αμβρόσιος Φραντζής τις ημερομηνίες που υψώθηκαν οι σημαίες της Επανάστασης  όσον αφορά την Πελοπόννησο:  

“Περί των εποχών, καθ’ ας υψώθη η ελληνική σημαία εις εκάστην επαρχίαν της Πελοποννήσου
Επειδή υπάρχει διαφωνία περί του αντικειμένου τούτου, προς πάσαν διάλυσιν αυτής και απόδειξιν αληθείας εκθέτομεν ενταύθα διακεκριμένως τας ημερομηνίας, καθ’ ας υψώθη, μετα την ύψωσιν της οποίας ενηργούντο και αι των φρουρίων πολιορκίαι.

Γορτυνία 21 και 22 Μαρτίου 1821

Τα πολεμικά γεγονότα στη Γορτυνία λίγο πριν την γενίκευση της Επανάστασης  όπως τα περιγράφει ο Ιωάννης Φιλήμων  στο “Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως”:

“Γόρτυς (Καρύταινα)
 Πεπλουτισμένη υπό ορέων, η Αρκαδία σχηματίζει το κέντρον της Πελοποννήσου. Κλίμα ψυχρόν και εδαφος τραχύ, καθίστησι τους κατοίκους αυτής γενναίους προς τους κινδύνους και χαρακτήρος ισχυρογνώμονος. Άλλοτε διακρίνοντο ανδρειότεροι μεταξύ των Αρκάδων οι Μαντινείς, επί της παρούσης όμως εποχής τοιούτοι εφάνησαν οι Γορτύνιοι(Καρυτηνοί). …….

(φωτο: από Wikipedia.gr)

Οι Πλαπουταίοι επικεφαλής της Επανάστασης στη Γορτυνία, 20 Μαρτίου 1821(συνέχεια)

Τα γεγονότα που ακολούθησαν στα δυτικά της Γορτυνίας, τις επόμενες ημέρες μετά την σύσταση των δύο στρατιωτικών σωμάτων στο Μπέτσι και Ρένεση, με τους Λαλαίους  τουρκαλβανούς και την απόκρουση τους στον Πύργο Ηλείας από τους γιούς του Κολοκοτρώνη.
(….συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης)

Ο Αμβρόσιος Φραντζής, πρωτοσύγκελλος της πρώην Χριστιανουπόλεως επαρχίας Αρκαδιάς (Αρκαδιά λεγόταν η Κυπαρισσία), στο έργο του  “Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος (1715-1835)”, περιγράφει:

Οι Πλαπουταίοι επικεφαλής της Επανάστασης στη Γορτυνία, 20 Μαρτίου 1821

Οι Πλαπουταίοι επικεφαλής της Επανάστασης στη Γορτυνία, 20 Μαρτίου 1821 από το χωριό Παλούμπα, περιοχή Λιοδώρας της επαρχίας Καρύταινας, σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση.
“…...μετέβησαν (την 20 Μαρτίου) εις την Κώμην Μπέτζι καλουμένην, με ανοικτήν της ελευθερίας σημαίαν…….”.   Η κώμη Μπέτζι είναι το σημερινό Αγιονέρι)

Ο Αμβρόσιος Φραντζής, πρωτοσύγκελλος της πρώην Χριστιανουπόλεως επαρχίας Αρκαδιάς (Αρκαδιά λεγόταν η Κυπαρισσία), στο έργο του  “Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος (1715-1835)”, περιγράφει:
“Οι δε αδελφοί Πλαπούται Δημήτριος και Γεωργάκης υιοί του Κώλια Πλαπούτα διαδεχθέντες την υπηρεσίαν του Πατρός των, φθάσαντος εις γηραιάν ηλικίαν,
(Ο Κώλιας Πλαπούτας διέπρεψεν ως εις των περιφήμων Κλεπτών Πελοποννήσου. Ούτος με το υπό την οδηγίαν του σώμα καταδιώκων τους Λαλαίους, τους περιώριζεν εις την πόλιν των, χωρίς να δύνανται να πράττωσιν ό,τι επεθύμουν κατα της επαρχίας Καρυταίνης. Ο Κώλιας  Πλαπούτας είχε διορισθή παρά της Οθωμανικής εξουσίας καπόμπασης (αρχηγός δηλ.) επί των κλεπτών των κλεπτόντων ζώα, και άλλα τοιαύτα, όστις έχων υπό την οδηγίαν του εν σώμα υπομισθίων στρατιωτών, διετήρει την ησυχίαν και ευταξίαν, εμποδίζων τας αρπαγάς των ζώων, και άλλα είδη κλοπής. Αφού δε εγήρασεν ο Κώλιας διεδέχθησαν την υπηρεσίαν αυτήν οι δύο υιοί του Δ. Και Γ. Πλαπούται, οι και Κωλιόπουλοι)

Οι Δελιγιανναίοι έγραψαν στον Κολοκοτρώνη(20 Μαρτίου 1821)

 Κι ενώ οι πρόκριτοι της  Μάνης ξεσηκώθηκαν όπως λέει ο Ιωάννης Θ. Κολοκοτρώνης στα
“Ελληνικά Υπομνήματα αφορώντα την Επανάστασιν”:
“….όθεν την 17 Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσι τα όπλα κατά των Τούρκων. Ο δε Κολοκοτρώνης εφανέρωσε την απόφασιν ταύτην εις τους Αναγνωσταράν, Φλέσιαν και λοιπούς, όντας προπαρασκευασμένους δια τον σκοπόν αυτόν, ενώ συγχρόνως από πολλά επαρχίας της Πελοποννήσου, αίτινες ανέμενον την λαμπράν εκείνην ημεραν, ίνα υψώσωσι την σημαίαν της ελευθερίας, ειδοποιείτο τας ετοιμασίας και μάλιστα από τους Γορτυνίους τον Πλαπούταν και Δελιγιάννας, οίτινες τον έγραψαν και την ακόλουθον επιστολήν”.

Οι Δελιγιανναίοι  έγραψαν στον Κολοκοτρώνη (20 Μαρτίου 1821) να σπεύσει στην Αρκαδία: “...να ακολουθήσης τον ενταύθα ερχομόν σου αφεύκτως, μη εφαρπασθείς παρ’ υποσχέσεων ή λόγων άλλων….”

 

Ο Κολοκοτρώνης στη Μάνη, προετοιμάζοντας την Επανάσταση

“….εις τας 3 ιανουαρίου ανεχώρησα από την Ζάκυνθο και εις τας 6 Ιανουαρίου έφθασα εις την Σκαρδαμούλα, εις του πατρικού μου φίλου καπετάν Παναγιώτη Μούρτζινου. Το κίνημα μας έγινε εις τας 22 Μαρτίου, εις την Καλαμάταν. Από τας 6 Ιανουαρίου, έως τας 22 Μαρτίου, επροσπάθησα, ενέργησα εις την Μάνην να ενώσωμε διάφορα σπίτια μανιάτικα χωρισμένα κατά την συνήθειαν  τους,  και τους ενώσαμεν, τους αδελφώσαμεν.

 Έστειλα και εις τας επαρχίας της Μεσσηνίας, Μιστρός, Καρύταινας, Φαναριού, Λεονταριού, Αρκαδίας, Τριπολιτσάς, και ήλθαν εκεί οπού ευρισκόμουν, και τους έλεγα, ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού να είναι έτοιμοι………

Αφού επροετοιμάσαμεν και συναγροιθήκαμεν, ο Ζαϊμης με τους άλλος, αναγκασμένοι να υπάγουν εις την Τριπολιτσά ή να μείνουν έτσι, εκτύπησαν τον βοϊβόδα των Καλαβρύτων.

 

Τιμώντας τα 200 χρόνια από την Επανάσταση (1821-2021)

 Η Ελληνική Επανάσταση του  ‘21  ήταν ένα θαύμα, αν υπολογίσουμε όλες τις παραμέτρους, τις αντιξοότητες  και τις δυσκολίες.  Από  αγάπη, θαυμασμό και την ανάγκη διατήρησης της ιστορικής μνήμης και απόδοσης τιμών, ως οφείλουμε, στους Αγωνιστές της Εθνεγερσίας του 1821, διαβάζω, “φρεσκάρω”, εμπλουτίζω τις γνώσεις μου γι αυτές τις ένδοξες σελίδες  της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδας.
Έτσι, αναδημοσιεύω και μοιράζομαι μαζί σας κάποια αποσπάσματα από γραφόμενα των πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου. Με προσοχή και ταπεινότητα γιατί δεν είμαι ιστορικός, παρά μόνο “εραστής” της ιστορίας.  Πιστεύω ότι είναι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε  αυτή τη χρονιά που παλεύουμε με την πανδημία του covid-19 και η κατάσταση δεν μας επιτρέπει άλλου είδους εκδηλώσεις. Ενδεχομένως είναι πιο ουσιαστικός ο εορτασμός αν μελετήσουμε την ιστορία εκείνης της ένδοξης περιόδου και κατανοήσουμε το μέγεθος του επιτεύγματος, τις θυσίες, τους ηρωισμούς, τα κατορθώματα των ηρώων, αλλά και τις άσχημες στιγμές, τη διχόνοια, τα πάθη και τις φιλοδοξίες. Απ’ όλα διαδασκόμαστε.
Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό και τιμητικό για μας, τις γενιές  που ζούμε αυτήν την εποχή, να  τυχαίνει  να γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση που έμελε να φέρει την ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Όλοι ξέρουμε ότι τότε έγινε η αρχή. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια να οργανωθεί η διοίκηση του νεοσύστατου κράτους και πολλά χρόνια αγώνων για να ελευθερωθούν όλα τα ελληνικά εδάφη. Αυτή η χώρα δεν σταμάτησε ποτέ να αγωνίζεται στα 200 χρόνια της ανεξαρτησίας της .
Κατά το μεγαλύτερο μέρος οι δημοσιεύσεις μου αφορούν την Αρκαδία, την ιδιαίτερη πατρίδα μου και την ευρύτερη περιοχή, με λεπτομέρειες που λίγοι γνωρίζουν. Τιμώ βεβαίως όλες τις περιοχές και όλους τους αγωνιστές.
Ο Κολοκοτρώνης έλεγε στα “Απομνημονεύματα” του:
“Ημείς επολεμούσαμεν εκεί, αλλά εις όλα τα μέρη, εις όλας τας επαρχίας εκτυπούντο οι Τούρκοι και δεν έλειπε ημέρα οπού να μην σκοτώνωνται Τούρκοι. Γράφω εγώ όμως εδώ όσας μάχας ήμουν παρών και ωδηγούσα εγώ.”

Σας ευχαριστώ!

Μαρίνα Διαμαντοπούλου
 

Δημήτριος Κολιόπουλος ή Πλαπούτας-Παρουσίαση Φωτάκου

 Από τους σημαντικότερους στρατηγούς της Επανάστασης του 21 στο Μωριά, ήταν ο Δημήτρης Πλαπούτας ή Δημητράκης (κατά την τοπική συνήθεια χρήσης των ονομάτων), από το χωριό Παλούμπα Γορτυνίας (τότε περιοχή Λιοδώρας), γιος του Κόλια Κολιόπουλου ή Πλαπούτα που εγκαταστάθηκε στου Παλούμπα από τα Σουλιμοχώρια της Μεσσηνίας κυνηγημένος εξ αιτίας ενός φόνου που διέπραξε σε βάρος Τούρκου φοροεισπράκτορα.
Ο Δημήτρης Πλαπούτας, στενός συνεργάτης του Κολοκοτρώνη και συγγενής εξ αγχιστείας (ο Δ. Πλαπούτας ήταν νυμφευμένος με την Στεκούλα, κόρη του Αναγνώστη Κολοκοτρώνη), είχε διαδραματίσει σπουδαιότατο ρόλο στα μεγαλύτερα πολεμικά και ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής. 

 

 

 

 

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας-Οι γυναίκες στην Επανάσταση

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα...ένας εορτασμός που θεσμοθετήθηκε για να τιμά και να θυμίζει τους αγώνες της γυναίκας για τα δικαιώματα της στην κοινωνία, στην εργασία, στην μόρφωση, στην οικογένεια, στην ισότητα των φύλων, στο δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, κ.λ.π. 

Ας  αφιερώσουμε τον φετινό εορτασμό στις γυναίκες του Αγώνα για την ελευθερία κατά την έκρηξη Ελληνικής Επανάστασης του 21, αλλά και προεπαναστατικά,  για τον ηρωϊσμό τους, την γεναιότητα τους, την αυτοθυσία τους και την τεράστια προσφορά τους.

Μαντώ Μαυρογένους, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Σουλιώτισσες, γυναίκες της Νάουσας και άλλες πολλές - πολλές γυναίκες …..

 

 

 

Γεωργίου Τερτσέτη, προλεγόμενα στα "Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη"

Θεωρώ  ότι είναι εύστοχα και χρήσιμα τα λεγόμενα του Γ. Τερτσέτη, ειδικά φέτος που γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 21.

 “Η λησμονιά  συχνά μαραίνει τα ενδοξότερα έργα”

Ο Γεώργιος Τερτσέτης στα προλεγόμενα του για το βιβλίο “Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη” (1851)

Ο Κολοκοτρώνης με τον Καποδίστρια(1818)

 “Στα 1818 είχε έρθη ο καποδίστριας από τη Ρωσσία στην Κέρκυρα. Στο σπίτι του πατέρα του είχε τραπέζι σε πολλούς και στον Κολοκοτρώνη. Εκεί που ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης λιανιζε τ’ αρνί (φαίνεται θα ήτανε Λαμπρή), του λέει ο Καποδίστριας:

-Φέτος εδώ και του χρόνου στο Μωριά…

Ο Κολοκοτρώνης το φύλαξε αυτό καλά στο νου του. Άμα σηκωθηκε η Επανάσταση, έγραψε στον Καποδίστρια νάρθει να φανε τ’ αρνί”.

(Ν. Σπηλιάδου Απομνημονεύματα)

Η κλέφτικη ζωή-Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη

 
Οι κλέφτες και οι αρματωλοί

Οι κλέφτες ήταν ανυπότακτοι Έλληνες  που, κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, μη μπορώντας ν’ αντέξουν τη σκλαβιά πολεμούσαν τον εχθρό ζώντας στα βουνά. Πολλές φορές στρέφονταν και εναντίον πλούσιων Ελλήνων, οι οποίοι μαζί με τους κατακτητές τους ονόμαζαν κλέφτες και τους καταδίωκαν ως ληστές και κακούργους. Αντίθετα ο υπόδουλος λαός τους θαύμαζε για το αδούλωτο φρόνημα και τραγούδησε τα κατορθώματα τους.
Οι Τούρκοι θέλοντας να διατηρήσουν την τάξη στην ύπαιθρο οργάνωσαν τ’ αρματολίκια στα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως αρχηγοί πολλές φορές ονομαστοί κλέφτες. Όμως, όταν γίνονταν ισχυροί παραμερίζονταν, κι εκείνοι ξαναγίνονταν κλέφτες. Έτσι, υπήρχε μια εναλλαγή μεταξύ της ιδιότητας του κλέφτη και του αρματωλού και επικρατησε ο όρος “κλεφταρματωλός”.

 

 

 

Ο Κολοκοτρώνης περιγράφει την κλέφτικη ζωή στα “Απομνημονεύματα” του:

 

Ο Ρήγας Φεραίος και ο σπόρος της ελευθερίας

Ο Ρήγας Φεραίος γεννήθηκε το 1756 στο Βελεστίνο, στην αρχαιότητα Φεραί. Υπέγραφε ως Ρήγας Βελεστινλής και πολλοί τον έλεγαν Ρήγα Φεραίο, ενώ το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνης Κυριαζής. Ήταν φλογερός πατριώτης και τραγουδιστής της ελευθερίας των υπόδουλων λαών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Βελεστίνο, σπούδασε στ’ Αμπελάκια και έγινε δάσκαλος. Σκότωσε όμως έναν Τούρκο που βασάνιζε Έλληνες κι έτσι έφυγε από την πατρίδα του. 

Πήγε στο Άγιο Όρος, έπειτα στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στο Βουκουρέστι. Εκεί συνέλαβε το μεγάλο του σχέδιο να σπείρει το σπόρο της ελευθερίας στις καρδιές των σκλαβωμένων Ελλήνων, αλλά και όλων των λαών. Εγνωρίστηκε με ένα σωρό πλουσίους εμπόρους, αρχιερείς και οπλαρχηγούς και άνοιξε αλληλογραφία με σπουδαία πρόσωπα, ακόμα και μ’ αυτόν τον Ναπολέοντα που του υποσχέθηκε βοήθεια στον Αγώνα.  Γι αυτό πήγε στη Βιέννη και τύπωσε τον περίφημο χάρτη της Ελλάδας καθώς και ένα σωρό τραγούδια, θούρια πατριωτικά και το σάλπισμα ελευθερίας “Ως πότε παλληκάρια να ζώμεν στα στενά”. 

"Η Ελλάς Ευγνωμονούσα"

 Καλό μήνα  σε όλους!

Πρώτη του Μάρτη σήμερα, του μήνα που έγινε ο μεγάλος ξεσηκωμός πριν 200 χρόνια και σήμανε την ελευθερία της Ελλάδας.

«Η Ελλάς Ευγνωμονούσα» (1858), του Θεόδωρου Βρυζάκη, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

από https://el.wikipedia.org

 

 

Η Ελλάς   ευγνωμονούσα!