Εικόνες της φύσης

Εικόνες της φύσης
Τρίπολη Αρκαδίας-Πλατεία Άρεως, Ο Αρχιστράτηγος του Αγώνα Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Γορτυνία- Παραδοσιακές συνταγές με λάχανα


Οι λαχανίδες, όπως λέγονται ευρύτερα ή ήμερα λάχανα, όπως λέγονται κατά τόπους στη Γορτυνία, είναι το μοναδικό λαχανικό που ευδοκιμεί στη περιοχή κατά τη περίοδο του χειμώνα, αφού είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες, στους πάγους και στα χιόνια. Είναι ένα λαχανικό υποτιμημένο και περιφρονημένο στις μέρες μας, που έθρεψε όμως γενιές Γορτυνίων στα παλιότερα δύσκολα χρόνια.
Συνέβη ένα περιστατικό στην Αθήνα με μια γνωστή μου, Κερκυραία στη καταγωγή, όπου μόλις είδε ήμερα λάχανα στο σπίτι μου, είπε περιφρονητικά:
 -Αυτά εμείς στη Κέρκυρα τα είχαμε για τα ζώα, κι εσείς τα τρώτε;
Δεν ξέρω αν ισχύει αυτό, δεν το επιβεβαίωσα.

 Σε κάθε ορεινό χωριό οι κήποι το χειμώνα ήταν γεμάτοι από ήμερα λάχανα άμεσα διαθέσιμα για το νοικοκυριό. Τα άγρια χόρτα, σαφώς πιο νόστιμα, απαιτούσαν επί πλέον χρόνο και κόπο για μαζευτούν και να ετοιμαστούν.
Σε μικρότερη έκταση καλλιεργούνται και σήμερα στους κήπους των σπιτιών αλλά και σε αγροκτήματα που διαθέτουν τη παραγωγή τους στις λαϊκές αγορές.
Ακολουθούν μερικές συνταγές από τη παράδοση της Γορτυνίας: Λάχανα με χοιρινό, λάχανα με άρμη, λαχανόρυζο, λάχανα σαλάτα.







Χοιρινό με ήμερα λάχανα
Υλικά:
1 κιλό χοιρινό κρέας με κόκαλο ή χωρίς κόκαλο
1,5 κιλό λάχανα ήμερα(λαχανίδες)
1 μεγάλο κρεμμύδι ξερό 
1 κουτάλα λάδι
Αλάτι, πιπέρι
1,5 κουτάλι  πελτέ ντομάτας
Μισό ματσάκι σέλινο (προαιρετικά)

Το φαγητό αυτό, το έφτιαχναν τα Χριστούγεννα ή τις Απόκριες, όταν έσφαζαν το οικόσιτο χοιρινό και το έκαναν παστό(τσιγαρίδα). Αφού ξεκοκάλιζαν το χοιρινό, χρησιμοποιούσαν τα κομμάτια του κρέατος για το παστό και τα κόκκαλα με το λιγοστό κρέας τα μαγείρευαν με ήμερα λάχανα. Τα υλικά ταίριαζαν πολύ και είχαν ένα νοστιμότατο αποτέλεσμα. Γι’ αυτό στη συνταγή, προτείνουμε το κρέας να είναι με κόκκαλο.
Τρόπος παρασκευής: Κατ’ αρχήν καθαρίζουμε τα λάχανα και τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια. Ύστερα τα πλένουμε και τα μισοβράζουμε  σε μπόλικο νερό. Πλένουμε καλά το κρέας και το τσιγαρίζουμε ελαφρά με το λάδι. Ρίχνουμε το ψιλοκομμένο κρεμμύδι και συνεχίζουμε το τσιγάρισμα λίγο ακόμα. Στη συνέχεια προσθέτουμε ζεστό νερό, τέτοια ποσότητα που να μην καλύπτει το κρέας εντελώς. Όταν κοντεύει να βράσει το κρέας, πιάνουμε με τρυπητή κουτάλα τα λάχανα από την άλλη κατσαρόλα και τα ρίχνουμε μέσα. Προσθέτουμε το αλάτι, το πιπέρι και το πελτέ ντομάτας. Τα ανακατεύουμε ελαφρά για να αναμιχτούν όλα τα υλικά και συνεχίζουμε το βρασμό για όσο χρειαστεί, προσέχουμε ούτως ώστε να μείνει με λίγη σάλτσα.


Λάχανα ήμερα με άρμη
Υλικά:
3 λάχανα μεγάλα ή 5 μικρά
1 κρεμμύδι μεγάλο
1,5 κουτάλα λάδι
  Πιπέρι
 Άρμη(ένα πιάτο βαθύ μέχρι τη μέση)

Άρμη είναι το παχύρευστο υγρό που σχηματίζεται από το γάλα, το αλάτι και τα τρίμματα τυριού και καλύπτει  το τυρί   μέσα στο βαρέλι που το αποθηκεύουμε ούτως ώστε να διατηρηθεί για καιρό.
Τρόπος παρασκευής: Παίρνουμε  τα λάχανα, πετάμε τα εξωτερικά φύλλα που είναι σκληρά, τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια (5 πόντους περίπου) και τα πλένουμε σε μια λεκάνη καλά. Στο μεταξύ βάζουμε στη φωτιά μια κατσαρόλα με νερό και όταν αρχίζει να βράζει, τα ρίχνουμε μέσα. Αφού βράσουν λίγο, τα ξεζουμίζουμε. Κατόπιν τα ξαναβάζουμε στη φωτιά και προσθέτουμε το λάδι, ένα μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, πιπέρι και λίγο νερό. Αλάτι δεν βάζουμε γιατί θα έχει η άρμη.
Τα αφήνουμε να βράσουν σε σιγανή φωτιά. Αν χρειαστεί προσθέτουμε ζεστό νερό. Προσέχουμε όταν θα είναι έτοιμα να μην έχουν κρατήσει πολλά υγρά.
Σε ένα πιάτο βαθύ έχουμε ετοιμάσει την άρμη και την προσθέτουμε στο τέλος αφού έχουν βράσει τα λάχανα. Τ’ αφήνουμε να πάρουν μία βράση και μετά τα κατεβάζουμε από τη φωτιά.
Μπορούμε αντί για άρμη να χρησιμοποιήσουμε τυρί φέτα τριμμένο και αν χρειαστεί να προσθέσουμε αλάτι. Επίσης προς το τέλος του βρασίματος και πριν την άρμη, αν θέλουμε μπορούμε να βάλουμε μέσα στο φαγητό μια  κουταλιά πελτέ ντομάτας.

Λαχανόρυζο
Το λαχανόρυζο γίνεται όπως η προηγούμενη συνταγή, μόνο που προσθέτουμε ρύζι σουπέ στα μέσα του βρασμού και όχι άρμη. Έχουμε δυο επιλογές: ή το κάνουμε με προσθήκη ντοματοπελτέ ή το κάνουμε χωρίς ντοματοπελτέ και προσθέτουμε λεμόνι.

Λάχανα ήμερα σαλάτα
Αφού κόψουμε και πλύνουμε τα λάχανα, τα βράζουμε σε μπόλικο νερό, ενώ προσθέτουμε κι ένα μεγάλο χοντροκομμένο κρεμμύδι. Όταν βράσουν τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα στο πιάτο και με μπόλικο λάδι και λεμόνι. Συνοδεύουμε το κρέας ή το ψάρι αλλά και μόνα τους είναι πολύ καλά αν τα συνοδέψουμε με τυρί φέτα.
 Περισσότερες παραδοσιακές συνταγές από τη Γορτυνία θα βρείτε εδώ..

4 σχόλια:

  1. Μαρίνα, μπράβο για τις συνταγές σου. Όντως τα λάχανα έχουν υποτιμηθεί παρόλο που αν μαγειρευτούν σωστά είναι πεντανόστιμα, ακόμα και χωρίς κρέας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τάσο σ' ευχαριστώ
    Εσύ ξέρεις τα των χωριών μας....και καταλαβαίνεις. Ο σκοπός του άρθρου δεν είναι να δώσει συνταγές μαγειρικής και μόνο αυτό. Έτσι κι αλλιώς το διαδίκτυο έχει άπειρες. Τη παραδοσιακή κουζίνα της Γορτυνίας θέλησα να αναδείξω από τα χρόνια τα παλιά και δύσκολα με τα σχετικά έθιμα...ως πολιτιστικό στοιχείο δηλαδή...στο βαθμό που μπορώ να το καταφέρω αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. εγω τα θυμαμε με γορτσες...! και τι δεν θα'δινα να γυριζα τα χρονια πισω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Συνεχίζουμε την παράδοση μέχρι κ σήμερα!!!Τα φτιάχνει η μητέρα μου με χοιρινό τα Χριστούγεννα κ τρώμε όλοι μαζί κ εγώ την Πρωτοχρονιά!!!! Είναι ένα αγαπημένο φαγητό κ πολύ νόστιμο!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή