Τελέστηκε μεγάλος εσπερινός την 22/8/2020 παραμονή της εορτής
αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, (Εννιάμερα)
Γράφει ο Βασίλειος Κων/ντή Σχίζας
Μέλος της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών
«Άγιον Όρος» της Πελοποννήσου ονομάζουν το απαράμιλλου φυσικού κάλλους φαράγγι του Λούσιου της Γορτυνίας, στη Δημητσάνα Αρκαδίας.
Δίκαια απέδωσαν οι ιστοριογράφοι- μελετητές και ο λαός αυτό το τιμητικό προσωνύμιο στο φαράγγι γιατί αποδίδει απόλυτα αυτό τον χαρακτηρισμό αφού σφύζει πλήρους φυσικής ομορφιάς και βαθειάς ορθόδοξης θρησκευτικότητας και ιστορικότητας.
Το 23ων χιλιομέτρων ποτάμι, θεωρούμενο κατά τον περιηγητή Παυσανία ως το πλέον κρύο στα συνεχούς ροής νερά του, σε σύγκριση με τα γνωστά ποτάμια εκείνης της εποχής, διαρρέεται στο βαθύ και επιβλητικής ομορφιάς επίσης ομώνυμο φαράγγι του Λούσιου το οποίο χαρακτηρίζεται ως επιβλητικότερο μεταξύ των επιβλητικότερων φαραγγιών της χώρας.
Ο ποταμός έλαβε το όνομα Λούσιος σύμφωνα με τη μυθολογία, όπως περιγράφει ο Παυσανίας, γιατί οι νύμφες Θεισόα, Νέδα και Αγνώ έλουσαν στα νερά του τον νεογέννητο Δία. (Αυτή την «μυθολογική πραγματικότητα» διεκδικεί και η περιοχή του νομού Ηλείας, (στην αρχαιότητα ήταν μέρος της Αρκαδίας), όπου ευρίσκεται η πηγή Νέδα και το ομώνυμο ποτάμι. Στον Λούσιο υπάρχει και ένα βραχώδες κοίλωμα το οποίο περιγράφεται ως «Ορέστειος Λέβης». Στο σημείο αυτό λούστηκε στα νερά του ποταμού ο μητροκτόνος Ορέστης για να εξαγνιστεί μετά την δολοφονία της μητέρας του Κλυταιμνήστρας και πριν δικαστεί από την πόλη του, σύμφωνα με την αρχαία τραγωδία του Αισχύλου.
Ο ποταμός Λούσιος, εκεί στο τέλος τού φαραγγιού και μέχρι την συμβολή του με τον Αλφειό, μετονομάζεται σε Γορτύνιος από το όνομα της αρχαίας Γόρτυνος που είναι δεξιά του. Σημειώνεται πως η αρχαία Γόρτυς – (της Γόρτυνος), ήταν η μητροπολιτική πόλη των Αρκάδων οι οποίοι μετοίκησαν στην Κρήτη και ίδρυσαν την αρχαία Γόρτυνα - (της Γόρτυνας), σήμερα είναι η κωμόπολη των Αγίων Δέκα.
Τον 18ο αιώνα στον ποταμό Λούσιο, με πρωτοβουλία του Δημητσανίτη Μητροπολίτη Λακεδαιμονίας Ανανία ιδρύθηκαν μπαρουτόμυλοι αν και έχει καταγραφεί πως λειτουργούσαν άλλοι από πριν, το 1684.
Οι μπαρουτόμυλοι τους οποίους ίδρυσε ο Ανανίας καταστράφηκαν από τους Τούρκους το 1767, τον δε Ανανία, ο οποίος σημειωθήτω σπούδασε στη σχολή της μονής Φιλοσόφου στο φαράγγι του Λούσιου, αποκεφάλισαν για την εθνικοπατριωτική του δράση. Πριν την Επανάσταση οι αδελφοί Σπηλιωτόπουλοι, Σπυρίδων και Νικόλαος, ανακατασκεύασαν τους μπαρουτόμυλους και κατέστησαν τη Δημητσάνα «μπαρουταποθήκη του Έθνους» και τους Δημητσανίτες «μπαρουξήδες». Με το μπαρούτι που παρήγαγαν εφοδίαζαν τους Αγωνιστές στον ιερό αγώνα τους για την ‘λευτεριά της Πατρίδας.
Στους κάθετους απόκρημνους βράχους αριστερά και δεξιά του φαραγγιού είναι σε λειτουργία δύο μοναστήρια κτισμένα σε φυσικές σπηλιές. Αριστερά είναι του Τιμίου Προδρόμου και δεξιά η αποκαλούμενη του Φιλοσόφου. Ακόμη βορειότερα είναι και η μονή Αιμυαλών στην οποία τιμάται το Γενέσιον της Θεοτόκου. Είναι χτισμένη στο φαράγγι με το μικρό ξεροπόταμο Ίσβορα το οποίο συναντά σε μικρή απόσταση τον Λούσιο ποταμό. Οι τρείς αυτές μονές είναι οι κύριες που αποτελούν το «Άγιο Όρος» της Γορτυνίας.
Η «μονή Φιλοσόφου» συγκροτείται από δύο μονές, την παλαιά, αποκαλούμενη και «Κρυφό Σχολειό», και τη νέα. Το παλαιό μοναστήρι, το Κρυφό Σχολειό, είναι κτισμένο σε απόκρημνο επίμηκες σπήλαιο στη δυτική πλευρά του φαραγγιού του Λούσιου. Είναι από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Πελοποννήσου, με έτος ιδρύσεως το 963. Έλαβε το όνομά του από τον Δημητσανίτη ιδρυτή Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, γραμματέα -«Πρωτοκρίτη» τού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Ήταν λόγιος και τον αποκαλούσαν «φιλόσοφο» εξ ου και το προσωνύμιο της μονής, του Φιλοσόφου. Στα χρόνια της σκλαβιάς λειτουργούσε ως «Κρυφό Σχολειό», το οποίο μεταγενέστερα μετεξελίχτηκε σε σημαντική ιερατική σχολή η οποία λειτούργησε στη νέα μονή η οποία ιδρύθηκε ακριβώς πάνω από τον κάθετο βράχο στο σπήλαιο του οποίου σώζεται ως ιερό θρησκευτικό και εθνικό μνημείο η παλαιά μονή με το μικρό εκκλησάκι βυζαντινού ρυθμού μετά τρούλου.
Η νέα μονή μεταφέρθηκε στο πλάτωμα πάνω στο βράχο το 1691 και σ’ αυτή λειτούργησε η φημισμένη ιερατική σχολή ως το 1764. Στη σχολή σπούδασαν επτά Πατριάρχες από αυτούς και ο Εθνομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε΄ , εβδομήντα μητροπολίτες μεταξύ αυτών και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, κληρικοί, ιεροκήρυκες, οι οποίοι διετέλεσαν διδάσκαλοι και στυλοβάτες των σκλαβωμένων ραγιάδων, οπότε η βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε στη Δημητσάνα.
Η νέα μονή λειτούργησε ως την διετία 1834-1836 και σταμάτησε κάθε δραστηριότητά της με απόφαση των Βαυαρών, της Αντιβασιλείας του Όθωνα. Διαλύθηκε με το αιτιολογικό ότι είχε πολύ λίγους μοναχούς, κάτω των έξι. Η μονή ερήμωσε και άρχισε να καταρρέει! Από το 1992 άρχισε να ανακαινίζεται με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, συνεχιστής και διάδοχος των σπουδαίων ιερωμένων στο ιστορικό μοναστήρι του Φιλοσόφου είναι ο οτρηρός καθηγούμενος Αρχιμανδρίτης κ. Ιάκωβος, ο οποίος ως άριστος οιακοστρόφος είναι και Πρωτοσύγκελος στην Ιερά Μητρόπολη της Δημητσάνας (Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως), παραστάτης του Μητροπολίτου κ.κ. Ιερεμίου.
Πανηγυρικός εσπερινός στη μονή Φιλοσόφου, στο φαράγγι του
Λούσιου των θρύλων και των παραδόσεων. Αριστερά ο
καθηγούμενος κ. Ιάκωβος.
Το απόγευμα του Σαββάτου 22 Αυγούστου 2020, παραμονή της εορτής όπου τιμάται στη μονή Φιλοσόφου η μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αλλά ο εορτασμός γίνεται την ημέρα της αποδόσεως, 23 Αυγούστου (εννιάμερα της Παναγίας ονομάζει ο λαός), ο κ. Ιάκωβος κάλεσε τον ελεύθερο αλλά πάντα αγωνιώντα πιστό λαό, κρούοντας ρυθμικά με μοναστηριακή τάξη τα σήμαντρα και τις καμπάνες του μοναστηριού , στον πανηγυρικό εσπερινό ο οποίος τελέστηκε με κατάνυξη και ιεροπρέπεια στον περίβολο της εκκλησίας.
Ακολουθία του εσπερινού στον περίβολο της νέας μονής Φιλοσόφου.
Οπωσδήποτε στους συνειδητοποιημένους, μεταξύ του πλήθους των προσκυνητών, δημιουργήθηκαν έντονα θρησκευτικά και εθνικοπατριωτικά συναισθήματα όταν αντιλαλούσαν στο φαράγγι του Λούσιου οι χαρμόσυνοι ήχοι από τα σήμαντρα και τις καμπάνες του μοναστηριού του Φιλοσόφου στο οποίο κάποτε χτυπούσε η καρδιά των σκλαβωμένων.
(«…Μακαρία η κοιλία η βαστάσασά σε και μαστοί ους εθήλασας. Αυτός δε είπε: Μενούν γε μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν». (Από το Ευαγγέλιο Λουκά, της εορτής Κοιμήσεως της Θεοτόκου).
Η ακολουθία του εσπερινού είχε διπλό χαρακτήρα, αφ’ ενός του συνήθους της παραμονής της Κυριακής όπου οι ιερείς ενεδύθησαν το επιτραχήλιον και στη συνέχεια ακολούθησε της αποδόσεως της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπου επί πλέον ενεδύθησαν με το ιερατικό άμφιο, το φελώνιον. Ακολούθησε αρτοκλασία με τους πολλούς άρτους τους οποίους προσέφεραν οι προσελθόντες πιστοί.
Τέλος σημειώνουμε πως ο καθηγούμενος κ. Ιάκωβος καταβάλει προσπάθεια συγκέντρωσης βιβλίων ώστε να εμπλουτισθεί η υπό ίδρυση βιβλιοθήκη της μονής αφού, λόγω της ιστορίας της δέχεται πολλούς επισκέπτες-σπουδαστές- μελετητές και πολλούς άλλους.
Αναφερόμαστε αποκλειστικά στον πανηγυρικό εσπερινό της γιορτής της μονής Φιλοσόφου στον οποίο παραβρεθήκαμε, παραθέτοντας συνάμα ευχαριστίες για την πνευματική πανδαισία την οποία μας προσέφερε ο καθηγούμενος κ. Ιάκωβος!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου