Ο Κολοκοτρώνης αρχιστράτηγος των στρατευμάτων επαρχίας Καρύταινας(28-4-1821)

28 Απριλίου 1821

“Ο Κολοκοτρώνης από Βαλτέτσι απελθών εις Χρυσοβίτσι συνεκέντρωσε περί τους 1500 γορτυνίους, τους  οποίους διένειμεν εις δύο στρατόπεδα το μεν εις Χρυσοβίτσι, το δε εις  Πιάναν, και διωρίσθη Αρχιστράτηγος της επαρχίας κατά το κάτωθεν έγγραφον.

Την σήμερον όλον το γένος της επαρχίας Καρυταίνης αυτοθελήτως διορίζει αρχιστράτηγον και κεφαλήν των στρατευμάτων μας τον γενναιότατον και υπέρμαχον του γένους καπετάν Θεοδωράκην Κολοκοτρώνην, εις του οποίου τας οδηγίας και προσταγάς είμεθα εις χρέος να υπακούωμεν, και αν κανένας είτε από τους στρατιώτας είτε από τους μη στρατιώτας ατακτήση, έχει την πληρεξουσιότητα να τον παιδεύση κατά τον σφάλμα του και κατά τους νόμους της πατρίδος ακωλύτως και ελευθέρως.
Το α΄έτος της ελευθερίας 1821 Απριλίου 28 Χρυσοβίτσι
Κανέλος Δεληγιάννης, Ανδρ. Ν. Παπαδιαμαντόπουλος, Κωνσταντίνος Υψηλάντης, Παναγ. Δημητρακόπουλος, Δημήτρ. Παπαγιαννόπουλος, Παναγ. Λαλόπουλος, Λάμπρος Ροϊλόπουλος, Θεοδ. Λιαρόπουλος, Νικολ. Μπούκουρας, Δημήτρ. Πλαπούτας, Αναγνώστης Ζαφειρόπουλος.

Η Στεμνίτσα και οι αγωνιστές της

 

Από το βιβλίο του Φωτάκου : “Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών.. των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως”

“Η κωμόπολις Στεμνίτσα είχε πολιτικούς  άνδρας τον Καλόγερον Ροϊλόν, τον Σ.Θεαγένην, τον Κωνσταντίνον Αλεξανδρόπουλον και άλλους πολλούς.
Η οικογένεια μάλιστα των Ροϊλών είχε και στρατιωτικούς τον Βασίλειον, τον Γεώργιον και τον Δημήτριον, οίτινες ως ως τοιούτοι υπηρέτησαν καθ’ όλον τον αγώνα. 

Η μάχη της Αλαμάνας - Μαρτυρικός θάνατος του Αθανασίου Διάκου

23-24 Απριλίου 1821
“...Και ο Διάκος μετά 500 απήλθε δια την επί του Σπερχειού γέφυραν και την απέναντι εις Θερμοπύλας άγουσαν οδόν. Πριν δ’ να φθάση ούτος να οχυρωθή εκεί, από πρωϊας της 22 Απριλίου εκινήθη ο εις Λιανοκλάδι εχθρικός στρατός υπό τον Ομέρ Πασάν, προπορευομένου του πεζικού και επομένου του ιππικού. Το σώμα δε τούτο ιδόντες οι εις την γέφυραν του Γοργοποτάμου υπό τον Διοβουνιώτην Έλληνες, ανικάνους εις αντίστασιν θεωρήσαντες εαυτούς, εγκατέλιπον την θέσιν εκείνην...Ο Ομέρ Πασάς….συναχθέντος όλου του στρατού του….διέταξε να διαιρεθεί ο στρατός εις  τρία μέρη, ων  εν έταξεν εις θέσιν να εμποδίση την αλληλοβοήθειαν εις τα Ελληνικά, των δε το έτερον εφώρμισε κατά του Πανουριά, και το άλλο κατά των του Διάκου…

Ο θάνατος του Καραϊσκάκη

Ο θάνατος του Καραϊσκάκη  23 Απριλίου 1827 

Στις αρχές Απριλίου  η Εθνοσυνέλευση διόρισε ως επικεφαλής του πολέμου στην Αττική, τους Φιλέλληνες Κόχραν και Τσωρτς, του στόλου και των χερσαίων δυνάμεων αντίστοιχα, μια ενέργεια που έφερε διαφωνίες και έριδες στο ελληνικό στρατόπεδο ως προς την πολεμική τακτική που θ’ ακολουθούσαν απέναντι στις τουρκικές δυνάμεις και αποδυνάμωση του ρόλου του Καραϊσκάκη.

 “...κακά θα τα πάμε με τους ανεβάσταγους τούτους φράγκους. Φοβούμαι θα μας χάσουν με την αβασταγιά τους..”, έλεγε ο Καραϊσκάκης. 

( "Ο Καραϊσκάκης στην Ακρόπολη" - έργο Γεωργίου Μαργαρίτη)

 

(Ο Καραϊσκάκης στην Καστέλα-έργο του Θεόδωρου Βρυζάκη)

Ενδέκατα γενέθλια!

Ανοιξιάτικα αγριολούλουδα από την Γορτυνία

Σήμερα έχουμε γενέθλια!!
Συμπληρώνουμε έντεκα χρόνια παρουσίας στο διαδίκτυο μέσα από τούτο το ιστολόγιο, κάνοντας ένα όμορφο ταξίδι με όλους εσάς συνοδοιπόρους στα μονοπάτια της φύσης και του πολιτισμού.
Στην εντεκάχρονη πορεία του ιστολογίου και μέσα πλέον στην δαιδαλώδη δικτύωση αυτού του χώρου, βρήκα φίλους, ομόψυχους συνταξιδευτές, με τις ίδιες ανησυχίες, ερασιτέχνες της δημιουργίας πνευματικής και πολιτιστικής, ευαίσθητους σε ωραία και ανώτερα πράγματα. Αγωγή ψυχής και τροφή πνευματική αποτελεί όλη τούτη η προσπάθεια.
Είμαι ευτυχής που με το ιστολόγιο συμμετέχουμε στον εορτασμό για τα 200  χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 για την αποτίναξη της τουρκικής σκλαβιάς, η οποία αποτέλεσε την απαρχή της ίδρυσης του νέου Ελληνικού κράτους. Για το λόγο αυτό δημοσιεύω όσο το δυνατόν περισσότερα άρθρα αφιερωμένα στα ιστορικά γεγονότα και στους ήρωες μας (ειδικότερα της ιδιαίτερης πατρίδας μου της Αρκαδίας), συμβάλλοντας  στο να γνωρίζουμε καλύτερα και να κρατήσουμε την ιστορική μνήμη ζωντανή. Προτιμώ να δημοσιεύω αποσπάσματατα από τα κείμενα των απομνημονευματογράφων και συγγραφέων της ιστορίας, χωρίς απλοποιήσεις του κειμένου στη νέα ελληνική γιατί πιστεύω ότι μας μεταφέρουν σ’ εκείνη την εποχή με αυθεντικότητα, έστω κι αν εμπεριέχουν το στοιχείο του υποκειμενισμού.  
Δεν είμαι ιστορικός, ούτε διεκδικώ τέτοιο ρόλο, παρά μόνο “εραστής”  της ιστορίας, ειδικά αυτής της περιόδου, της Επανάστασης του 21, επειδή θεωρώ ότι είναι από τα πιο θαυμαστά επιτεύγματα των Ελλήνων διαχρονικά.

Φίλοι επισκέπτες όπου και αν βρίσκεσθε, γνωστοί και άγνωστοι, σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας.

Σας ευχαριστώ όλους!
 Μαρίνα Διαμαντοπούλου

 

Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης από την Αρκαδία σπεύδει στην Αττική προς ενίχυση των δυνάμεων του Καραϊσκάκη

Έβδομος χρόνος της Επανάστασης (1827)

Ας παρακολουθήσουμε την πορεία του 21χρονου Ιωάννη Κολοκοτρώνη, του ονομαζόμενου  Γενναίου, γιου του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, αφού έλαβε διαταγή από τον πατέρα του, προς ενίσχυση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, αρχιστρατήγου της Στερεάς Ελλάδας, που έδινε μάχες εναντίον των τουρκικών δυνάμεων του Κιουταχή στην Αττική, μέσα από επιστολές της εποχής εκείνης.
Συγχρόνως,  κι άλλοι οπλαρχηγοί από την Πελοπόννησο προσπαθούσαν να μαζέψουν στρατιώτες για να οργανώσουν τα στρατιωτικά τους σώματα  και να εκστρατεύουν προς την Αττική, πράγμα δύσκολο ύστερα από τις κακουχίες επτά χρόνων, την δυστυχία και την πείνα, όπως αναφέρει στις επιστολές του και ο Γενναίος Κολοκοτρώνης.

 φωτο: Ιωάννης (Γενναίος) Θεοδώρου Κολοκοτρώνης (1806-1868)

 

 

 

Το μπαρούτι ή η μπαρούτη της Δημητσάνας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση

Απόσπασμα από “Ιστορία της Γορτυνίας” του Τάκη Κανδηλώρου

“….Αλλά ένεκα των αδιαλείπτων πολέμων η γεωργία εν ήκμαζεν εν Γορτυνία, ο δε κατά το 1688 περιοδεύσας Ενετός προνοητής Κορνέρ αλγεί βλέπων ημελημένως καλλιεργουμένας τας ευφόρους της Αρκαδίας χώρας, ως γράφει εν επιστολή της 8 Νοεμβρίου. Εν δε τη δημοσιευθείση αυτού εκθέσει προς την διοίκησιν γράφει ιταλιστί προς τοις άλλοις. “Η επαρχία της Καρυταίνης περιλαμβάνει και τα χωρία της Δημητσάνης (Dimitiana) και Στεμνίτσης (Stiminizza)  πλούσια εις γην μεταλλικήν, την οποίαν εξεμεταλλεύοντο οι Τούρκοι δια την παραγωγήν της πυρίτιδος, επιτυγχανούσης αρκούντως καλώς καθόσον ηδυνήθην ν’ αντιληφθώ”.

Η μάχη στο Λεβίδι-ηρωϊκός θάνατος του Αναγνώστη Στριφτόμπολα

 

Η μάχη στο Λεβίδι-ηρωϊκός θάνατος του Αναγνώστη Στριφτόμπολα
14 Απριλίου 1821

Φωτάκου “Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως”
“Κατ’ εκείνας τας ημέρας  ήλθαν και οι Καλαβρυτινοί πρόκριτοι και καπεταναίοι ο Σωτήρης Χαραλάμπης, Σωτ. Θεοχαρόπουλος, οι αδελφοί Πετιμαζαίοι ο Γεώργιος ή Κουλός, ο Γκολφίνος, ο Παναγιώτης και ο Βασίλης, ο Κωνσταντίνος Πετιμεζάς με τους υιούς του Ανδρέαν και Ιωάννην, ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας, ο Ασημάκης Σκαλτσάς, Ν. Χριστοδούλου ή Σολιώτης, ο Π. Αρβάλης με τους Τριπολιτσιώτας και ετοποθετήθησαν εις το χωρίον Λεβίδι. Όλοι ήσαν υπέρ τας 600. Αφού εσυστήθη εκεί το στρατόπεδον έστειλαν τον Σκαλτσάν με τους εδικούς του να τοποθετηθεί εις Κακούρι  και να συνάξη από τα εκεί χωρία στρατιώτας.
Οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς άμα έμαθαν τον ερχομόν των Καλαβρυτινών εις λεβιδι εξεστράτευσαν κατ’ αυτών την 14 Απριλίου καβαλαραίοι και πεζοί όσοι ήσαν και άμα έφθασαν εκεί άρχισεν ο πόλεμος. 

Ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι οπλαρχηγοί προς την Τριπολιτσά και η καταστροφή της Βλαχοκερασιάς

Αρχές Απριλίου 1821
Ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι οπλαρχηγοί προς την Τριπολιτσά και η καταστροφή της Βλαχοκερασιάς ανήμερα το Πάσχα του 1821.  ".......εφόνευσαν μεν οι Τούρκοι εξ αυτών εως 15, εν οις και δύω σπουδαίους οπλαρχηγούς, τον γέροντα Αντ. Νικολόπουλον και τον Σπαρτιάτην Π. Βενετζάνον...."

Ο Μιχ. Οικονόμου γράφει:

Ο Κολοκοτρώνης για το Μεσολόγγι (Απρίλιος 1826)

 Ο Κολοκοτρώνης για το Μεσολόγγι (Απρίλιος 1826) ενώ βρίσκεται στην Συνέλευση που πραγματοποιείται στην Πιάδα Αργολίδας (Νέα Επίδαυρο) λίγες μέρες μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου: 

 

Οι Φιλέλληνες της Ευρώπης αποστέλλουν βοήθεια στους Έλληνες

 

Μετά την έξοδο του Μεσολογγίου(10-4-1826),  οι Φιλέλληνες της Ευρώπης αποστέλλουν βοήθεια σε τροφές αλλά και χρήματα, προκειμένου να εξαγοράσουν από τους Οθωμανούς και να σώσουν όσους περισσότερους αιχμαλώτους μπορέσουν,  πριν τους μεταφέρουν στην Αίγυπτο.
“Αυταί αι γυναίκες και τα τέκνα πωλούνται ως ποίμνιον αντ’ ελαχίστου…….έπεμψα 50,000 φράγκων προς λύτρωσιν όσων πλειοτέρων εκ των δυστυχών δυνηθώσιν…..”
“…..να λυτρωθώσιν αι υπό των Μωαμεθανών αιχμαλωτισθείσαι γυναίκες και τα τέκνα,…..... παρ’ ημών προς τούτο διωρισμένων 50,000 φράγκων……. Σπεύσατε εις βοήθειαν τούτων των δυστυχών θυμάτων…...”

Από το έργο του Αμβροσίου  Φραντζή “Επιτομή της ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος” διαβάζουμε:

Η Έξοδος του Μεσολογγίου

Γράφει ο αγωνιστής και ιστορικός Μιχ. Οικονόμου

“...τη νύκτα της 10 Απριλίου τοποθετήσαντες επί των προς μεσημβρίαν τάφρων τας επί τούτω προετοιμασθείσας τέσσερας ξυλίνας γεφύρας ήσαν έτοιμοι να εκπορευθώσιν καθ’ ον χρόνον οι οπλαρχηγοί προώρισαν. Αλλά και εν τούτω η εχθρα τυχη, η Ιουδαϊκή μοχθηρία, επεβουλεύθη αυτούς. Μοχθηρός τις και φιλόζωος ξένος (Βούλγαρος, ως ελέχθη τότε) αυτομόλος εις τους Τούρκους γενόμενος, δια να εξαγοράση την εαυτού σωτηρίαν δια του θανάτου πάντων των τέως συναγωνιστών του ηρώων, και εξασφαλίση αυτήν, προσελθών εις τους εχθρούς άνευ καταναγκασμού τινος επρόδωκεν εις αυτους το μελετηθέν περί της εξόδου σχέδιον... 

Πολιορκία του Μεσολογγίου- Η πείνα ο μεγαλύτερος εχθρός

 

Ενώ το Μεσολόγγι πολιορκείται σκληρά και αντιστέκεται, οι γυναίκες του Μεσολογγίου έχουν καταφύγει στη Ζάκυνθο για να γλυτώσουν από τους Τούρκους και αναγκάζονται να ζητιανεύουν ακούγοντας τις κανονιές να πέφτουν στο ηρωϊκο Μεσολόγγι. 

 
Ο Διονύσιος Σολωμός μας δίνει εικόνες μέσα από το έργο του “Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΘΟΣ”
 απόσπασμα: “Οι Μισολογγίτισσες”

Απαγχονισμός πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' και σφαγές στην Πόλη

10 Απριλίου 1821, Κωνσταντινούπολη, ημέρα του Πάσχα- Ο απαγχονισμός του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, του καταγόμενου από την Δημητσάνα Γορτυνίας.
 Λίγες μέρες μετά την έκρηξη της Επανάστασης “…..καθ’ όλα τα μέρη της Κωνσταντινουπόλεως η γη βάφεται με τα εκχυνόμενα αίματα αρχιερέων, επισκόπων, εξάρχων, ιερέων, προτοσυγκέλων, διακόνων, και παντός βαθμού κληρικών, προκρίτων τε και εμπόρων, και πλήθους τυχόντων χριστιανών πάσης ηλικίας και τάξεως, και εις την Κωνσταντινούπολιν εφονεύθησαν πλέον ή δέκα χιλιάδες άνθρωποι...”.  

Μεταξύ αυτών και ο Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος, τραπεζίτης και πρόκριτος, πατέρας του ιστορικού Κων/νου Παπαρρηγόπουλου, από Βυτίνα καταγόμενος, καθώς και μέλη της οικογένειας του: “...τον γαμβρόν του Δημητρίου Παπαρρηγοπούλου Δημήτριον Σκαναβήν, τον αδελφόν Ιωάννην και τον δεύτερον υιόν του Παπαρρηγοπούλου Μιχαήλ…..”

 

 
Γράφει ο Νικόλαος Σπηλιάδης:

Επανάσταση 1821-Διασκέδαση στα στρατόπεδα

 

Έργο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1870-1934). Αναφέρεται σε διασκέδαση στο στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη

  Τραγουδώντας, παίζοντας  φλογέρα, κάνοντας αθλητικά παιχνίδια και αγώνες,  χορεύοντας….
ανάμεσα στις μεγάλες μάχες.
Γράφει ο Ιωάννης Φιλήμων:
“….Τας ώρας της αεργίας διασκέδαζον, οι μεν ανώτεροι κυβεύοντας, οι δε στρατιώται τραγωδούντες, ή αυλούντες, ή δισκεύοντες, ή σφαιρίζοντες, ή πηδώντες, ή παλαίοντες, ή εν περιστάσει δειναίς κυάμοις μαντευόμενοι, ή τον πυρρίχην (λειβαδίτικον) συνηθέστερον και τον όρμον (συρτόν χορόν) σπανιώτερον ορχούμενοι. Ο διαπρέπων τω δίσκω, τη πάλη, ή τω πηδήματι, ανευφημείτο παρά πάντων, τον δε’ αποτυγχάνοντα δηκτικαί συνόδευον ειρωνείαι.

Επανάσταση 1821- Γιατροί και περίθαλψη

"Ανάπηρος του Αγώνος", έργο του Θεόδωρου Βρυζάκη

Γιατροί και περίθαλψη στην Επανάσταση, από τα γραφόμενα των πρωταγωνιστών της εποχής εκείνης. 
Γράφει ο Ιωάννης Φιλήμων:
 “….Ελλείποντος οιουδήτινος νοσοκομείου στρατιωτικού, οι τραυματίαι και ασθενείς παρεπέμποντο εις τας οικίας αυτών, ή εις την πλησιεστέραν πόλιν, ή μονή ή χωρίον, άλλως, οι στρατιώται ενοσοκόμουν τούτους, τυγχάνοντας αλλοδαπούς μάλιστα, όπου και όπως ηδύνατο, γραία δε τις, ή κουρεύς, η μοναχός, ή εμπειρικός επεσκέπτοντο αυτούς, πολλάκις στερούμενοι και αυτών των προχειροτάτων οργάνων και μέσων οίον μήλης ή φλεβοτόμου, αλοιφής ή κηρωτής, τιλτού και τοιούτων.  Οίκοθεν δ’ ωμολόγηται, ότι της ικανότητος των τοιούτων γιατρών και χειρούργων προεξήρχεν η συνδρομή της φύσεως, αρπάζουσα από της χειρός αυτών πλείστα θύματα. Σπανιώτατοι ήσαν, και περιοδικοί ανεφαίνοντο, επιστήμονες ιατροί, ανθ’ ων, οφείλομεν ειπείν, εμπειρικοί τινες χειρούργοι, ως εν τη Πελοποννήσω ο Παναγιώτης Ιατράκος και εν τη Ανατολική Ελλάδι ο εκ της Αταλάντης αιχμάλωτος Τούρκος Κούρταλης, παρά τούτους δε και τινες μυστηριώδη τινά κατά παράδοσιν γνωρίζοντες φάρμακα εκ χόρτων και άλλων συνθέσεων, κατά πολύ ωφέλιμοι εγίγνοντο”.

Επανάσταση 1821-φορεσιές και καθαριότητα

 Οι φορεσιές των αγωνιστών της Επανάστασης και η μάχη με τις ψείρες παράλληλα με τις μάχες για την απελευθέρωση........για να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες από την ιστορική εκείνη εποχή.

 Περιγράφει ο Ιωάννης Φιλήμων στο έργο του "Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως:

<<Οι πάντες εφόρουν ομοιομόρφως, πρώτον, χιτώνα καθήκοντα μέχρι των γονάτων (φουστανέλλαν), δεόμενον δια ζωστήρος περί την οσφύν, δεύτερον, υποδύτην (γελέκι) και περίσφυρα σάγινα. Τρίτον, πίλον ερυθρούν, ον περιέβαλλον οι πλείστοι και δια στροφίου (σερβέτας), ως οι Τούρκοι. Τέταρτον, πέδιλα εξ ακατέργαστου δέρματος βοϊου απλά και ελαφρά, ως των ποιμένων και γεωργών (τσαρούχια), και πέμπτον, αμφίμαλλον ή ετερόμαλλον χλαίναν (φλοκάτα), ην επαναβλητόν ωσεπιπολύ έφερον οι πλείους. 

Ο χιτών του μεν οπλαρχηγού πολλάς είχε πτυχάς, του δε στρατιώτου ολίγας, του Ρουμελιώτου εν γένει πλειοτέρας, και του Πελοποννησίου μετριωτέρας. Πρώτη βάσις του στρατιωτικού ήδη ιματισμού ήσαν “η φουστανέλλα και το τσαρούχι”, ων άνευ, ως πλεοναζόντων, ου μόνον εθεωρείτο τις αναρμόδιος ή και άνανδρος στρατιώτης, αλλά και ενεπαίζετο ως “ψαλιδοκέρι” μεν ή “σπληνάντερον” παρονομαζόμενος, ει ενεδύετο περισκελίδα (πανταλόνι), ως “τουντούμης” δε και “χαλδούπης” ει έφερε βράκαν.  

φωτο: κλέφτης με χαρακτηριστική ενδυμασία από ορεινή περιοχή-Γεννάδειος Βιβλιοθήκη 

 

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο “Γέρος του Μωριά”!

“Εγεννήθηκα εις τα  1770, Απριλίου 3, την δευτέραν της Λαμπρής.
Εγεννήθηκα εις ένα βουνό, εις ένα δένδρο αποκάτω, εις την Παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι.
Όταν εγλύτωσα από την Καστάνιτσα ήμουν χρόνων  10
Διαμονή Μάνης χρόνια   2
Εις την Αλωνίσταινα χρόνια   3
Εις τα Σαμπάζικα χρόνια  12
Εποχή νεότητος, 5 χρόνια ανύπανδρος και αλλους 7 χρόνους υπανδρευμένος, 27 χρόνους είχα όταν με επρωτοκυνήγησαν.
Αρματωλός και κλέφτης αλληλοδιαδόχως χρόνια  5
Φερμάνι Βασιλικό δια εμένα και τον Πετιμεζά στα 1802   3
Το δεύτερο φερμάνι τον Ιαναουάριον 1806, και το Πατριαρχικό Συνοδικό   3
36 χρονών ήμουν όταν επήγα εις την Ζάκυνθο, 50 χρόνους είχα όταν εβγήκα εις την επανάστασι.”

(Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη-Γ.Τερτσέτης)