Η Στεμνίτσα και οι αγωνιστές της

 

Από το βιβλίο του Φωτάκου : “Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών.. των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως”

“Η κωμόπολις Στεμνίτσα είχε πολιτικούς  άνδρας τον Καλόγερον Ροϊλόν, τον Σ.Θεαγένην, τον Κωνσταντίνον Αλεξανδρόπουλον και άλλους πολλούς.
Η οικογένεια μάλιστα των Ροϊλών είχε και στρατιωτικούς τον Βασίλειον, τον Γεώργιον και τον Δημήτριον, οίτινες ως ως τοιούτοι υπηρέτησαν καθ’ όλον τον αγώνα. 

 

Ο δε Κωνστ. Υψηλαντης, ο μετονομασθείς Αλεξανδρόπουλος, μετά των δύω υιών του Αλεξάνδρου και Ιωάννου, όταν επανήλθεν από την Κωνσταντινούπολιν, βοηθούμενος από αυτούς, έλαβον τα όπλα και επολέμησαν όλοι παρευρεθέντες εςι όλας τας επισήμους μάχας, ως εις την μάχην του Βαλτετσίου, των Δολιανών, της Γράνας και εις εκείνην του Δερβανακίου επί του Δράμαλη.
Σώζονται  δε έγγραφα τινα των τότε αρχηγών Θ. Κολοκοτρώνη και Ηλία Μαυρομιχάλη, τα οποία θα καταχωρισθούν εις τον οικείον τόπον, και τα οποία μαρτυρούν τας εκδουλεύσεις των. Ήδη δε εν τέλει καταχωρίζομεν το έγγραφον, δια του οποίου οι συμπατριώται του διώρισαν τον Κ. Αλεξανδρόπουλον αρχιστράτηγον των.
Εκ τούτων ο Ιωάννης  ευρεθείς εις την ατυχήν μάχην  των Τρικόρφων επί Ιμβραήμ πασά, επειδή το πόδι του ετσακίσθη από σφαίρα τουφεκίου, και δεν ηδύνατο να αποσυρθή, δια να μην παραδοθή ζωντανός εςι τους άπιστους, έβαλεν ο ίδιος την πιστόλαν του εις το ζερβί του βυζί και εσκοτώθη μόνος του, ειπών προηγουμένως εςι τους παρόντας τότε γείτονας του να πάρουν τα όπλα του και να εκδικηθούν το αίμα του. 

 

Ιδού το μνησθέν έγγραφον.

“Δια του παρόντος ημών ιδιοχείρου μας γράμματος, υποσχόμεθα μεθ’ όρκου της αγιωτάτης και ορθοδόξου ημών πίστεως, και με την δύναμιν του τρομερού όρκου όπου αυτοπροαιρέσεως δια την σωτηρίαν του γένους μας εκάμαμεν, ότι να φυλάξωμεν τας αγγελίας της Σεβαστής Αρχής, και αρχοστρατήγων του Ελληνικού στρατοπέδου. Ο Κύριος λοιπόν και καθολικός μας σκοπός δεν αποβλέπει, ούτε γίνεται δι’ άλλο τι, ειμή μόνον δια την κοινην της πατρίδος ωφέλειαν.
Τούτου ένεκα εκλέγομεν ημείς κοινώς τον αδελφόν Κύριον Κωνσταντίνον Υψηλάντην (Κων/νο Αλεξανδρόπουλο), ως γνωστόν εις όλον το γένος σχεδόν δια τους πολυχρονίους και ακουράστους αγώνας του υπέρ του κοινού συμφέροντος, προς τον οποίον δίδομεν όλην την πληρεξουσιότητα της χωρας μας, να διατάξη και να διορίζη κάθε υποθέσεις γενικάς, και μερικάς, και δια να παρουσιάζη τα της πατρίδος μας  περιστατικά όπου ο ίδιος γνωρίζει αναγκαίον τε και συμφέρον δια την σωτηρίαν του ημών και κοινή του γένους ωφέλειαν.
Επειδή ακριβώς εγνώρισε και τα καθ’ ημάς, δια τούτο μένει να τα εξετάζη η ευγενεία του άπαντα, ως αρχιστράτηγος της πατρίδος μας. Ημείς δε θέλωμεν υπάκούει πάντοτε εις τους ιερούς νόμους της πατρίδος και θέλομεν προσέχει ακριθώς τας διαταγάς του αρχηγού πατριώτου μας κυρίου Κωνσταντίνου, χωρίς να τον ενοχλήσωμεν, αλλά μάλλον θέλομεν καταγινόμεθα εις την υπεράσπισιν του μεθ’ οίους τρόπους   δυνηθώμεν.

Παρακαλούμεν δε υμάς θερμώς, αφ’ ου δόσετε όλην την πίστιν εις τους λόγους μας, άνευ τινός δισταγμού, να μην αμελήσετε δια μέσου του ιδίου, ίνα βάλλετε εις ενέργειαν και την σωτηριώδη ημών χρείαν. Διο δίδομεν το παρόν μας επικυρωμένον με τας ιδίας μας υπογραφάς εις χείρας  του ρηθέντος κ. Κωνσταντίνου, το οποίον θέλει έχει την πίστιν και δύναμιν εις όλους τους αρχηγούς και αρχιστρατήγους ομογενείς Έλληνας

Κατά το “α΄ έτος της ελευθερίας” αωκα: απριλίου κε: Στεμνίτσα

Ασημάκης Ιερεύς και Οικονόμος, Βασίλειος Ιερεύς -Πρωτοπαππάς, Δημήτριος Ιερεύς, Παππά Κωνσταντής Λ. , Στέφανος Ιερεύς, Παππά Ιωάννης, ΠαππάΙωάννης ο Σακελ., Καλόγηρος Ροϊλός, Αναγνώστης Κουβαράς, Αθανάσιος Οικονομόπουλος, Παναγιώτης Νικολέτος, Ιωάννης  Καλαφρέντσος, Αθανάσης Μούτσος, Αναγνώστης Βελονόπουλος, Αλέξανδρος, Σπύρος Μούτσος, Αναγνώστης Ανδρούτσου, Χαρήτος Τρεμπέλας, Γεωργάκης Καραντσιάς, Γιώργης Παππα Γεωργακόπουλος, Κωνσταντής  Παπαηλιόπουλος, Αργύρης Κουτσαβήτης, Γιάννης Κουντούρης, Καλόγηροςς Κουσουρέλης, Λάμπρος Καϊάφας, Κωνσταντής Φουσιάνης, Κωνσταντής Νικολέτος, Διαμαντής Ψωμάς, Διαμαντής Φατούρος, Κωνσταντής Χαροκόπος, Παναγιώτης Καβελαρόπουλος, Κωνσταντής Κάντσιας, Γιάννης Πατρινός, Κωνσταντής Παππα Γεωργακόπουλος, Κωνσταντής Δεληγιάννης, Νικολάκης Μούτσος, Αναγνώστης Μπογιαντσής, Βασίλης Φοραδάς, Κωνσταντής Λάλας, Λινάρδος Μυτάτος, Παναγιώτης Κασάνος”

"Αντώνιος Πελοπίδας
Ούτος κατήγετο από την Στεμνίτσαν. Υπήρξεν απόστολος της Εταιρείας των Φιλικών αρχαίος, κατηχήσας πολλούς τα μυστήρια, και κατ’ εξοχήν εις τας Πάτρας κατήχησε τον αοίδιμον μητροπολίτην Γερμανόν, και πολλούς άλλους των Πελοποννησίων επισήμων ανδρών. 

Έπειτα δε εστάλη εις Αλεξάνδρειαν όπου κατήχησε πολλούς, και έφερεν εκείθεν πλοία φορτωμένα πολεμοφόδια και τροφάς εκ των εκείθεν αδελφών στελλομένας, ωσαύτως υπήγε και εις πολλάς νήσους. Ο αποστολικός του βίος  εστάθη επίσημος παντού όπου και αν υπήγεν.

 Έπειτα δε επανήλθεν εις την πατρίδα του την Πελοπόννησο, και ηγωνίσθη σταρτιωτικώς καθ’ όλην την πολιορκίαν της Τριπολιτσάς, ενεργών και παρακινών πάντας εις τον πόλεμον. Απέθανεν  όμως εις την μεγαλυτέραν ένδειαν, ώστε η οικογένεια του δεν είχε ούτε τα έξοδα της ταφής του".