Η πατάτα ή το γεώμηλο πιο επίσημα, το πολύ χρήσιμο αυτό προιόν, δώρο της φύσης, πρωτοκαλλιεργήθηκε στην Ελλάδα πριν 200 περίπου χρόνια, ενώ στην Ευρώπη νωρίτερα. Προέρχεται δε από την Αμερική.
Έχει πρωτοκαθεδρία στην κουζίνα μας και κυριαρχεί στις προτιμήσεις μικρών και μεγάλων. Αναρωτιόμαστε πολλές φορές τι θα κάναμε χωρίς πατάτες! Φαγητό εύκολο, νόστιμο, φθηνό, κυρίως φαγητό ή συνοδευτικό και με δυνατότητα πολλών τρόπων μαγειρέματος. Πολλές περιοχές της χώρας μας έχουν ξεχωριστό όνομα στην παραγωγή καλής πατάτας.
Δεν θα διστάσω να αναφέρω όμως, ότι την νοστιμότερη πατάτα παράγει η περιοχή της Τρίπολης.
Η πατάτα έχει την ιστορία της:
Τον Ιανουάριο του 1828, αμέσως μετά από τον ερχομό του στην Ελλάδα, ο Καποδίστριας έδωσε εντολή στους συνεργάτες του να φέρουν πατάτες και να ξεκινήσει άμεσα η καλλιέργεια της. Ήξερε από την Ευρώπη πόσο χρήσιμο προϊόν ήταν, ειδικά στους Έλληνες που βρίσκονταν σε δεινή κατάσταση. Η «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος», την 15-2-1828 γράφει ότι αυξάνει η φύτευση πατάτας η οποία «ήνοιξεν εις τους πτωχούς βέβαιον και φιλάνθρωπον καταφύγιον της αθλιότητος και της δυστυχίας των».
Στις πρώτες εργασίες για την προώθηση της νέας καλλιέργειας βοήθησε ο Ιρλανδός Στήβενσον ο οποίος ζούσε στην Ελλάδα και φαίνεται ότι είχε γεωπονικές γνώσεις τις οποίες εθελοντικά έθεσε στη διάθεση του κυβερνήτη.
Το 1829 ο Καποδίστριας ίδρυσε το «Γεωργικό Σχολείο» στην Τίρυνθα με τη βοήθεια του φιλέλληνα Εϋνάρδου. Ο πρώτος διευθυντής του σχολείου ήταν ο γεωπόνος Γρηγόριος Παλαιολόγος, ο οποίος είχε σπουδάσει σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και συνέχισε πιο συστηματικά την διάδοση της καλλιέργειας της πατάτας.
Ωστόσο, σε κάποιες περιοχές είχαν ξεκινήσει νωρίτερα να καλλιεργούν πατάτες σε περιορισμένες ποσότητες.
Ο Γρηγόριος Παλαιολόγος αναφέρει σε λεπτομερή μελέτη του για ό,τι αφορούσε την προσπάθεια καλλιέργειας αυτού του νέου γεωργικού προϊόντος στην Ελλάδα:
“Ο υπόγειος αυτός καρπός τον οποίον καταχρηστικώς εις Ελλάδα πατάταν ονομάζουν, είναι εν από τα πολυτιμότερα προϊόντα, εκ των όσων χρεωστούμεν εις την Αμερικήν……
Είναι λυπηρόν οπού η καλλιέργεια των γεωμήλων δεν διεδόθη ακόμη εις την Ελλάδα. Επληροφορήθην, ότι εις Εύβοιαν, Πάτρας, Μεσσηνίαν και πολλάς νήσους μας εφυτεύθησαν από διαφόρους και επέτυχαν, αι δε εδικαί μου δοκιμαί εις Αργολίδα και Αθήνας επιβεβαιούν τούτον περισσότερον……
Το γεώμηλον ευδοκιμεί εις κάθε σχεδόν είδος γης, εξαιρώντας τας πολλά αργιλώδεις και σφικτάς, όπου τα φουσκώματα δεν ημπορούν ν’ αναπτυχθούν. Εις τας ελαφράς όμως ή αμμώδεις γαίας καρποφορεί καλήτερα, και αποκτά γεύσιν νοστιμωτέραν…..
Εις Τίρυνθα έκαμα κατά τους 1830 διαφόρους δοκιμάς δια να εύρω την εποχήν, κατά την οποίαν επιτυχαίνει καλήτερα εις το κλίμα μας το φύτευμα του γεωμήλου. Έσπερνα λοιπόν από τας αρχάς του Σεπτεμβρίου έως τέλους Φεβρουαρίου κάθε είκοσι ημέρας μέρος γης…..Εκ ταύτης της δοκιμής και εξ’ άλλων παρ’ άλλων γινομένων νομίζω, ότι ο Σεπτέμβριος και ο Φεβρουάριος είναι αι δύο καλήτεραι εποχαί, κατά τας οποίας ημπορεί να φυτεύση τινάς εις Ελλάδα γεώμηλα. Εις τα ολιγώτερον καυστικά κλίματα και τα υποκείμενα εις πάγους, ο Απρίλιος και ο Μάιος είναι αι αρμοδιώτεραι εποχαί….”
Σε άλλο σημείο ο Γρηγόριος Παλαιολόγος αναφέρει για την προκατάλειψη και την απροθυμία των γεωργών να δεχτούν νέες μεθόδους, τεχνικές ή εργαλεία και γενικότερα κάθε εκσυγχρονισμό στη δουλειά τους, ένα φαινόμενο που παρατήρησε σε όλες της χώρες της Ευρώπης και ακόμα περισσότερο στην απελευθερωμένη Ελλάδα που βγήκε μέσα από σκλαβιά αιώνων.
Μερικοί περιηγηταί εζωγράφισαν την γεωργικήν της Ελλάδος με τα πλέον ζοφερά χρώματα, είπον ότι η τέχνη είναι εις την νηπιότητα της, το σύστημα αυτής βάρβαρον, και οι γεωργοί γεμάτοι από προλήψεις και δεισιδαιμονίες.
Στενάζουσα προ τοσούτων αιώνων εις τας σιδηράς αλύσους, τας οποίας τέλος εσύντριψεν, η δυστυχής Ελλάς κατεδικάσθη να βλέπη τέχνας και επιστήμας να αφίνουν το έδαφος, εις το οποίον ποτέ ήκμασαν. Τα δάκρυα των τέκνων της δεν ημπορούσαν να τας εμποδίσουν, ούτε ήσαν ικανά να εξιλεώσουν τους διώκτας των. Τα δάκρυα είναι ανίκανον καταφύγιον των δυναστευομένων. Η Οθωμανική διοίκησις, η οποία συστηματικώς κατέτρεχε παν ό,τι συντείνει εις τον φωτισμόν του ανθρωπίνου πνεύματος, κατέστρεφεν όλα τα επιχειρήματα των Ελλήνων, όσα απέβλεπον εις την παιδείαν του, τον φωτισμόν του, και επομένως την ελευθερίαν του”.
Λέγεται μάλιστα και μια ιστορία σχετικά με την απροθυμία των Ελλήνων για την καλλιέργεια πατάτας, που ανάγκασε τον Καποδίστρια να χρησιμοποιήσει ένα τέχνασμα για να τους δελεάσει. Έκρυψε, λένε, τις πατάτες σε αποθήκες και έβαλε φύλακες με την οδηγία να μην είναι και τόσο προσεκτικοί. Οι Έλληνες, μαθημένοι από τη κλεψιά όλα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, σκέφτηκαν να κλέψουν αυτό το προιόν που φυλάσσεται, συμπεραίνοντας ότι ήταν κάτι πολύτιμο. Έτσι, δοκίμασαν τις πατάτες και πείστηκαν για την χρησιμότητα τους. Αυτή η ιστορία αμφισβητείται για το αν είναι αληθινή ή μύθος. Αν το συνδυάσουμε όμως με τα λεγόμενα του γεωπόνου Γρηγορίου Παλαιολόγου για τις αρνήσεις των γεωργών σε κάθε τι καινούργιο, τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες που αναφέρει, ίσως και να είναι αληθινή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου