Εικόνες της φύσης

Εικόνες της φύσης
Τρίπολη Αρκαδίας-Πλατεία Άρεως, Ο Αρχιστράτηγος του Αγώνα Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2021

Τα σπήλαια, καταφύγια των Ελλήνων την εποχή του Αγώνα-Του “Γιαννικούλια η σπηλιά” στο Φαράγγι της Γκούρας στη Γορτυνία

(Η φωτο της "Σπηλιάς Γιαννικούλια", είναι από εξερεύνηση της ομάδας ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο και του πολιτ. μηχ. Βασίλη Τουντόπουλου, το 2009 κατόπιν συνεργασίας με τον Φυσιολατρικό Όμιλο "Η Γκούρα".)

Οι ορεινές περιοχές, τα καλά κρυμμένα σπήλαια, τα μοναστήρια σε απόκρημνες περιοχές  και τα κάστρα, υπήρξαν τα καταφύγια των Ελλήνων στις δύσκολες εποχές, κατά τη μακρά περίοδο της ιστορίας από την Φραγκοκρατία, την Τουρκοκρατία, έως την περίοδο της Επανάστασης.  Πολεμικές συρράξεις για την επικράτηση του κατακτητή, εξεγέρσεις όπως τα Ορλωφικά, διώξεις κλεφτών, οι λεηλασίες του Ιμπραήμ, κ.ά, ήταν τα γεγονότα που οδηγούσαν φτωχούς κατοίκους, ξακουστούς κλέφτες  και αρματωλούς, αλλά και πολλούς άρχοντες, να βρούν καταφύγιο σ’ αυτά τα μέρη, που τους πρόσφεραν μεγαλύτερη ασφάλεια.

Σε κάποια χρονική στιγμή αυτής της μακράς περιόδου κατασκευάστηκε “Του Γιαννικούλια η σπηλιά” στα βραχώδη πρανή του φαραγγιού που σχηματίζεται από τον χείμαρο “Γκούρα”, στα όρια της Τ.Κ. Λυσσαρέας του Δήμου Γορτυνίας. Κάθε πρόσβαση είναι απαγορευτική και επικίνδυνη,  παρά μόνο με αναρρίχηση από εξιδεικευμένους αναρριχητές. Η έτσι κι αλλιώς απόκρυμνη περιοχή έχει διαβρωθεί με τα χρόνια και έχει καταστεί απρόσιτη. 

 


Είναι φυσική σπηλιά στο βράχο με μεγάλο ύψος, χτισμένη στο μπροστινό μέρος, δημιουργώντας έτσι πέτρινο κτίσμα με μορφή πύργου, με παράθυρα και πολεμίστρες. Το εντυπωσιακό είναι ότι αποτελούνταν από 7 πατώματα στο εσωτερικό του. Τα ξύλινα πατώματα σήμερα δεν υπάρχουν. Σύμφωνα με μαρτυρίες από μεγαλυτέρους, την εποχή της κατοχής και της οικονομικής ανέχειας που ακολούθησε, κάτοικοι του διπλανού χωριού Αετορράχη, ξήλωσαν τα πατώματα και με τα ξύλα έφτιαξαν πατώματα στα σπίτια τους. Τότε η πρόσβαση ήταν δύσκολη μεν, αλλά όχι απαγορευτική. Η όλη κατασκευή μαρτυρεί ότι δεν φτιάχτηκε από απλούς και πάμπτωχους κατοίκους αλλά από κάποιον ισχυρό της περιοχής και το μέγεθος επίσης δείχνει ότι φιλοξενούσε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Εκεί γλύτωναν από τις επιδρομές, τις αρπαγές, τους άδικους φόρους. 

Από την προφορική παράδοση αλλά και από ευρήματα σ’ όλη την βραχώδη γύρω περιοχή στο χείλος του φαραγγιού, υπάρχει πλήθος μικρών σπηλαίων με σημάδια κατοίκησης παλαιότερα. Στα λεγόμενα “Παναγιάς τα βράχια”, λέγεται, υπήρχε σπηλιά  κτισμένη μπροστά, ως εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία, όπου βρέθηκε και η εικόνα της. Εντοπίστηκε από τσοπάνο Λυσσαρεώτη και έτσι κτίστηκε εκκλησία σε προσβάσιμο χώρο πάνω από τα βράχια με την φροντίδα των κατοίκων του χωριού Λυσσαρέα. Όμως η εικόνα της Παναγίας που τοποθετήθηκε στην νέα εκκλησία με κάποιο ανεξήγητο τρόπο βρισκόταν πάλι κάτω από τα βράχια, στην παλιά υποτυπώδη εκκλησία. Λέγεται επίσης ότι την παλιά εκκλησία μέσα στο βράχο είχε φτιάξει ο πατέρας ενός νεαρού που είχε πέσει και σκοτώθηκε κατά το κτίσιμο της “Σπηλιάς του Γιαννικούλια”, στη μνήμη του παιδιού του. 

 Το πέτρινο κτίσμα παραμένει  ανέπαφο από το χρόνο εκτός από ένα γκρέμισμα που έχει στο πάνω μέρος, το οποίο οφείλεται σε πολεμική πράξη. Την εποχή του εμφυλίου(1949), κάποιο στρατιωτικό απόσπασμα, έχοντας υποψία ότι είχαν καταφύγει αντάρτες εντός της σπηλιάς,  πυροβολούσε από την απέναντι πλευρά  του φαραγγιού. Έτσι, κτύπησε το πέτρινο κτίσμα και έκανε μια τρύπα στο επάνω μέρος. Αυτή την πληροφορία την έχω από κάτοικο που το έζησε.
Σημειωτέον ότι  το μνημείο αυτό δεν έχει ερευνηθεί επιστημονικά και δεν γνωρίζουμε περισσότερες λεπτομέρειες παρά μόνο συμπεράσματα βγάζουμε από τα ιστορικά κείμενα και απομνημονεύματα.
Ωστόσο υπάρχουν διάφορες ιστορίες της προφορικής παράδοσης και υποθέσεις ερασιτεχνών ερευνητών ότι ίσως εκεί είχε κρυφτεί ο Κολοκοτρώνης πριν φύγει για την Ζάκυνθο, την φοβερή περίοδο της δίωξης των κλεφτών με επίσημο φιρμάνι, χωρίς να αποδεικνύεται ιστορικά το ακριβές σημείο όπου κρύφτηκε με τη βοήθεια των Πλαπουταίων. Σίγουρα όμως  θα αποτέλεσε καταφύγιο την εποχή που ο Ιμπραήμ αλώνιζε στη Πελοπόννησο(1825-1827) και λεηλάτησε πολλές φορές  τη Γορτυνία.

Πριν την Επανάσταση του 1821 έγιναν πολλές τοπικές και αποτυχημένες εξεγέρσεις με  μεγαλύτερη την Επανάσταση του Ορλώφ(1770), τα γνωστά ¨Ορλωφικά”, που κατέληξε σε αποτυχία και καταστροφή της Πελοποννήσου από τους χιλιάδες Αλβανούς σταλμένους από τον Σουλτάνο.
 “….Και ανεκδιήγητα, και απίθανα καταντώσιν όσα από τους εισβαλόντας εκείνους Αλβανούς υπέστησαν και τοι ησυχάζοντες τότε οι Πελοποννήσιοι. Νέα παθήματα, νέαι ποικίλαι συμφοραί, νεοφανείς και απερίγραπτοι ωμότητες, και διαβολικής επινοίας βασανιστήρια επέκειντο και εξησκήθησαν κατ’ αυτών επί δεκαετίαν, καλώς των πραγμάτων εχόντων άλλως…..προς ανακάλυψιν της κεκρυμμένης και ζητουμένης περιουσίας των βασανιζομένων…...”, Μιχαήλ Οικονόμου

“...Οι κάτοικοι ετράπησαν εις τα όρη τα απροσιτώτερα, πλείστοι δε ανεδείχθησαν κλέπται ένεκα της διώξεως...”, Τ. Κανδηλώρος.

“...Ο κόσμος εις εκείνον τον καιρόν ήτον όλο ακαταστασία και ασφάλεια δεν υπήρχε, έφευγε και κατοικούσεν εις τα βουνά και δύσβατα μέρη δια να εύρη ολίγην ανάπαυσιν...”, περιγράφει ο  Κολοκοτρώνης.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου