Το φθινόπωρο του 1823 τοπικός εμφύλιος ξέσπασε στην περιοχή της επαρχίας Καρύταινας (Γορτυνίας) μεταξύ Δεληγιανναίων και Δημητράκη Πλαπούτα ή Κολιόπουλου.
Ο Κολοκοτρώνης διηγείται στ’ “Απομνημονεύματα” του:
“….Επήγα εις την Μεσσηνίαν δια να συνάξω τον έρανον οπού είχαμεν ρήξη δια να βαστάξωμεν τα στρατεύματα ες τα Δερβένια.
Εις την Δημητσάναν ήτον συναγμένοι δια τους προσόδους, και εκεί επιάσθηκαν του Κολιόπουλου οι άνθρωποι με ανθρώπους των Δεληγιανναίων. Εκεί έρρηξεν ένας στρατιώτης του Κολιόπουλου και ελάβωσε τον Ανάστο Δεληγιάννη. Ο Κανέλος, οπού ήτον διωρισμένος δια τα Δερβένια, εγύρισεν οπίσω εις την Καρύταιναν. Εις την Καλαμάταν αρρώστησα εγώ, αρρώστησε και ο Κανέλος, και εγύρισα εις την Τριπολιτσά. Από τότε άρχισαν αναφανδόν να εχθρεύωνται οι Δελιγιανναίοι με τον Κολιόπουλον. Εγώ δεν ήθελα το κακό ούτε του ενός, ούτε του άλλου. Ο ένας ήτο συγγενής μου, και ο άλλος συμπέθερος μου…..
….Από την Κόρινθον επήγα εις την Καρύταιναν να συμβιβάσω τον Κολιόπουλον με τους Δεληγιανναίους οπού ήτον εις πόλεμον. Ο Δημητράκης Δεληγιάννης εμάζωξε στρατιώτας και επήγε να χαλάση το χωριό του Παλούμπα, όπου ευρίσκοντο τα σπίτια του Κολιόπουλου. Όταν επήγα εις την Καρύταιναν έγραψα να έλθη ο Μεταξάς δια να ειρηνεύσουν οπού ετρώγοντο. Ήλθεν. Έτσι εύρηκεν αφορμή το Βουλευτικό ότι επήγεν ο Μεταξάς εις την Καρύταιναν χωρίς την άδειαν του Βουλευτικού, τον έκαμαν έκπτωτον, και έτσι το Εκτελεστικό δεν ήτον πλήρες, και έκαμαν το άλλο Εκτελεστικό….”
Ο Μιχαήλ Οικονόμου περιγράφει τα περιστατικά στα “Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας”:
“….Ο Κανέλλος ...έστειλε τον αδελφόν του Δ. Δεληγιάννην, όστις εκστρατεύσας επί τούτω κατά της Λιοδώρας, ιδού τι και πως έγραφε προς τους υπ’ αυτόν, την 6 Οκτωβρίου 1823.
“ Αδελφοί Καπεταναίοι
Ήλθομεν εδώ εις Καλλιάνι έως 100 άνθρωποι από Λαγκάδια, Βερβίτσα, Βάχλια και Δίβριτσα, πλην εις το χωρίον δεν εμβήκαμεν. Οι Κοκοσουλαίοι είναι μέσα εις τον Πύργον, εις του Κοντοκρίθη το οσπήτιον, και εις του Κακούρα, όλοι όλοι επτά νοματαίοι. Οι άλλοι τους άφησαν μοναχούς και ευγήκαν εδώ. Όθεν η γενναιότης Σας, ει μεν και επιάσατε τον Πύργον, να αφήσετε δέκα νοματαίους μέσα να εμβάσουν νερόν και να καθήσουν, και οι λοιποί ν’ απλώσετε κατά μέρος του Μπέτζι, Βλάχους και Καραχασάνη, να πάρετε όσαις στάναις, άλογα και βόϊδα και γελάδια ευρήτε να τα φέρετε εδώ και να ελθήτε εδώ να ομιλήσωμεν να ιδούμεν πως να τους κάμωμεν αυτούς και οι δέκα άνθρωποι ας μείνουν εις τον Πύργον ώστε να ανταμωθώμεν και τότε τους γράφομεν. Ταύτα.
Καλιάνι 6 Οκτωβρίου
Ο αδελφός
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ
Της προτωτύπου ταύτης επιστολής περιελθούσης εις χείρας του Δημητράκη Πλαπούτα ή Κολιοπούλου, ιδού τι και ούτος έγραφε τη 8 του αυτού μηνός προς τον Κολοκοτρώνην.
Εκλαμπρότατε Αντιπρόεδρε
Η υπερτάτη Διοίκησις προνοούσα πάντοτε την ασφάλειαν της πατρίδος, δια της εκλαμπρότητας της με διατάττει να εκστρατεύσω δια Πάτρας λαμβάνων όλους τους στρατιώτας της Λειοδώρας, τους Φαναρίτας, Πυργιώτας και Γαστουναίους με τους οποίους ασφαλίζων την Γαστούνην από τας επιδρομάς των κοινών εχθρών, να οικονομήσω περιπλέον και τροφάς δια τα γενικά της Πελοποννήσου στρατεύματα, οπού ακολούθως μετά της εκλαμπρότητας Σου και του στρατηγού Νικήτα θέλει έλθωσιν, και ενώ κατά την διαταγήν έγεινα έτοιμος να μισεύω ενεργών με προθυμίαν τα διαταττόμενα, παρ’ ελπίδα μοι εδόθη το γράμμα του Δημητρίου Δεληγιάννη, ιδιοχείρως του γεγγραμμένον (και του οποίου το αντίγραφον της περικλείω) οπού η ευγενεία του, αφού κατέκευσε τα χωρία Καλλιάνι και Ρένεσι, κάμνει σύναξιν στρατιωτών εις το μέρος της Άκοβας, δια να εφορμήση εις την Λιοδώραν, να θύση και να απολέση κατά την έννοιαν του γράμματος του.
Οι στρατιώται ακούσαντες το τοιούτον, μ’ όλον οπού ήτον εγκαρδιωμένοι να ακολουθήσωσι τα διαταττόμενα, αφίνωντας τώρα όλα κατά μέρος μένωσιν εδώ δια να διαφεντεύωσι τα οσπήτια των και την περιουσίαν των από την άδικον επιδρομήν του κυρίου Δ. Δελιγιάννη.
Η ευγενία του ως καλός πολίτης και αληθής πατριώτης αντί να δώση συμβουλάς και παραδείγματα όμοια του φρονήματος της υπερτάτης Διοικήσεως, ιδού με ποίον τρόπον γυμνάζει τον λαόν, να γίνωνται κλέπται, να μεταχειρίζωνται τους γειτόνους των ως Τούρκους και να λεηλατώσι τους ομογενείς, και τέλος πάντων να γίνεται αίτιος, οπού όχι μόνον να βαστά εδώ τους Λειοδωρήσιους στρατιώτας, αλλά ακόμη και άλλους, και να ελλείπουν από τα διαταγάς της υπερτάτης Διοικήσεως, μάλιστα εις τοιούτον κίνδυνον της Πατρίδος……
….Δι αιτίας λοιπόν των τοιούτων και δια ν’ ασφαλίση ο καθείς την οικίαν και την περιουσίαν του, μένει εδώ, και η διαταγή της διοικήσεως δεν ενεργείται εις τοιούτον επικείμενον κίνδυνον της Πατρίδος. Κατά χρέος ειδοποιώ την εκλαμπρότητα της, (περικλείοντας της και αντίγραφον από το ιδιόχειρον γράμμα του Κυρίου Δημ. Δελιγιάννη) δια τον ενεργόμενον εμφύλιον πόλεμον παρά της ευγενίας του, ος τις αφού αρχίσει κατά την θέλησιν του, θέλει προσεπιφέρει τα θλιβερά επακόλουθα. Ήθελα της πέμψω και το καθολικόν γράμμα του, φυλάττω όμως να το παρρησιάσω οπόταν η περίστασις και ο καιρός το καλέσει, δια να γνωρίση ακριβώς η υπερτάτη Διοίκησις τους αιτίους πάντοτε του κακού, και κατα το παρόν ας προβλέψη με την ακριβή σύνεσιν της το δέον, και μένω με όλον το σέβας.
Παλούμπα τη 8 Οκτωβρίου 1823
Πρόθυμος των επιταγών της
ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ
Κατά ταύτα ανεφέροντο τα πράγματα και εις την Διοίκησιν, και αυτή μεν αντέγραφεν επί ματαίω διαταγάς, ο δε Κολοκοτρώνης, του μεν εξάδελφος, των δε συμπένθερος, και εκ των μαχομένων τούτων ήδη περιστάσεων δεσμευόμενος και ουδετερούμενος επεδαψίλευε συμβουλάς μετά παρακλήσεων ειρηνοποιήσεως και αποτροπής του κακού, και εις τούτο μόνον περιωρίζετο, διο ο επικείμενος εκείνος εμφύλιος πόλεμος δεν προελήφθη.
Οι Δεληγιανναίοι προχωρήσαντες και μέχρι Παλούμπα, τον μεν Ντσίραλην, τον πυροβολήσαντα και πληγώσαντα τον Ανάστον εν Δημητσάνη, εφόνευσαν, έλαβον δ’ εκκόψαντες και μέρος των πλοκάμων μιας των θυγατέρων του Κολιοπούλου εις ένδειξιν νίκης και ικανοποιήσεως εαυτών και κατ’ αυτού τούτου, και μόνον ταύτην την ύβριν προσωπικήν κατ’ αυτού εκεί ενήργησαν. Ο δε πάλιν προβάς εις Άκωβαις και τα λοιπά τα υπό τους Δελιγιανναίους, και των οπαδών αυτών χωρία, κατελακπάτησεν αυτά και εις Ρεκούνι συνεκρούσθησαν. Και ταύτα μεν παρήλθον, αλλ’ ο σκοπός επετεύχθη. Ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας δεν έπρεπε να εκστρατεύσουν εις Πάτρας, δια πολλούς λόγους, ήτο δια να μη προσβληθή η των εντοπίων πολιορκητών τιμή, δια να μη τυχόν κατορθωθή τι υπό των νέων και ελεγχθωσιν εκείνοι ως ανίκανοι, και δια να μη προσγένηται και εντεύθεν δόξα τις εις τα ονόματα του Κολοκοτρώνη ή και του Κολιοπούλου, επαυξάνουσα και την επιρροήν των, και τέλος, δια ναμην ανοιχθή και δι αυτούς οδός τις εις την Δυτ. Ελλάδα και γίνη τις συνάντησις αυτών μετά του περιμενομένου Λόρδου. Και τωόντι δεν εξεστράτευσαν, τα δε ρηθέντα συμβάντα και η της εκστρατείας ταύτης αναστολή παρεσκεύαζον τον εμφύλιον πόλεμον εκ μερικού εις γενικόν….
…..Εν τούτοις εις την κατάπαυσιν του ρηθέντος κατά Καρύταιναν τοπικού εμφυλίου εκείνου πολέμου, διατάττουσα τα δέοντα ελέγχουσα και κατακρίνουσα τα άξια μομφής περιστατικά η Κυβέρνησις, διαταγάς αναφορικάς προς ταύτα έπεμπε και εις τον Κανέλλον, ο δε απήντα αυτή αλαζωνικώς……
τότε δε καθήκον της σπουδαίο νομίζουσα να σπεύση εις κατάπαυσιν του εμφυλίου εκείνου κακού…..απέστειλεν υπό προθεσμίαν πενταήμερον εν των μελών της, τον Α. Μεταξάν, συνοδευόμενον και από τους Κυρίους Αρχιμανδρίτην Δικαίον και Χαρ. Περρούκαν ως μεσίτας, οίτινες μετά του Κολοκοτρώνη, συμπράττοντος δια την ειρηνοποίησιν, μεσιτεύσαντες κατέπαυσαν τον εμφύλιον εκείνον πόλεμον….”
Δυστυχώς όμως, δεν αποφεύχθηκε ο εμφύλιος πόλεμος των Ελλήνων που ακολούθησε, με ολέθριες συνέπειες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου