Σύναξη «Λογίων» στην Ανδρίτσαινα Ολυμπίας

 

Συμμετείχαν και δυο Γορτύνιοι
 α) Από τη Καρύταινα ο εκπαιδευτικός Ιωάννης Αντωνόπουλος  β) Από του Σέρβου ο εκδότης και γενικός γραμματέας της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών Βασίλειος Κ. Σχίζας

Το Σάββατο 28 Ιουλίου 2012  πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο της Ανδρίτσαινας  Ηλείας συνάντηση ανθρώπων του πνεύματος για 13^η χρονιά. Συγγραφείς, εκπαιδευτικοί, εκδότες, στρατιωτικοί, δημοσιογράφοι, ιστορικοί ερευνητές, λαογράφοι, εικαστικοί καλλιτέχνες και άλλοι Άνθρωποι του Πνεύματος, ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του τ. Δ/ντή της Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας, επίτιμου προέδρου του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων και μέλους της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών (Έν.Ε.Λ.)  Μίμη Πρίγγουρη και παρέστησαν στην πανέμορφη και κεραμοσκέπαστη Ανδρίτσαινα.

 

Πριν 13 χρόνια ο Μίμης Πρίγγουρης με μια ολιγομελή παρέα ανθρώπων οι οποίοι διακατέχονται συνεχώς από πνευματικές ανησυχίες και αναζητήσεις, βρέθηκαν στην Ανδρίτσαινα.

Στην συνάντησή τους αυτή τέθηκαν πνευματικοί προβληματισμοί, έγιναν εισηγήσεις και δόθηκαν κατά το δυνατόν απαντήσεις σε διάφορα θέματα πάντοτε μακριά από κομματικές  τοποθετήσεις.

Ο τοπικός τύπος, ίσως με υπερβολή, την είχε χαρακτηρίσει ως  «Σύναξη Λογίων». Αυτός ο τίτλος έμεινε, έγινε ιστορικός, ενώ η Σύναξη επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.  Φέτος στη Σύναξη Λογίων συμμετείχαν πνευματικοί άνθρωποι από τρεις νομούς την Ηλεία, Αρκαδία, Μεσσηνία.

Κατά την έναρξη ο Μίμης Πρίγγουρης απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό και από τη θέση του προέδρου κατεύθυνε την εν γένει διαδικασία.

Χαιρετισμό απηύθυνε και ο π. πρόεδρος της Βουλής Βύρων Πολύδωρας ο οποίος χαρακτήρισε την πνευματική συνάθροιση «ιερόν θυσιαστήριον παράδοσης».

 Την «Σύναξη των Λογίων» χαιρέτησαν και ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού Ανδρέας Χειμώνας και ο δημοτικός σύμβουλος Αθανάσιος Κωστόπουλος.

 

Ακολούθησαν οι διάφορες εισηγήσεις με πρώτη του τ. Λυκειάρχη και μέλους της Έν.Ε.Λ. Παναγιώτη Χαραλαμπόπουλου ο οποίος αναφέρθηκε στη ζωή και τα έργα του Γυμνασιάρχη Ανδριτσαίνης Θρασυβούλου Χατζηαράπη στις αρχές του 20^ου αιώνα. 

Αμέσως μετά ο στρατηγός ε.α. και εκδότης Ευάγγελος Γιαννικόπουλος  αναφέρθηκε συνοπτικά και ονομαστικά στους Ολύμπιους ανθρώπους του πνεύματος (συγγραφείς, λαογράφους, ιστορικούς, δημοσιογράφους, στρατιωτικούς…).

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων και μέλος της Έν.Ε.Λ. Στάθης Παρασκευόπουλος  μίλησε για τον συγγραφέα Πολύβιο Δημητρακόπουλο ο οποίος γεννήθηκε στην Κυπαρισσία  το 1894.

Ο ιστορικός ερευνητής και κοσμήτορας της Έν.Ε.Λ. Αγαθοκλής Παναγούλιας στον σύντομο λόγο του αναφέρθηκε στα «μέτρα καταπολέμησης του αναλφαβητισμού» κατά τον περασμένο αιώνα.

Ο λόγος δόθηκε στην Κωνσταντίνα Πολύδωρα της οποίας η εισήγηση είχε ιστορικό χαρακτήρα με θέμα «το νεκρομαντείο Φιγαλίας».

 

Ο εκπαιδευτικός από την Καρύταινα Γορτυνίας Ιωάννης Αντωνόπουλος μίλησε για την αρχαία Αρκαδία, υπό τον γενικό τίτλο «Αρκάδες εσμέν» αφού ως γνωστό η Αρκαδία περιλάμβανε και την περιοχή της Ανδρίτσαινας.

Στη συνέχεια μίλησε ο Βασίλειος Κ. Σχίζας από του  Σέρβου Γορτυνίας, εκδότης και γεν. γραμματέας της Έν. Ε. Λ., ο οποίος στην εισήγησή του είχε θέμα την «ιστορική διαδρομή από του Σέρβου ως την Ανδρίτσαινα, με παρεμβολή λαογραφικών στοιχείων».

Ο απόστρατος στρατηγός τ. Αρχηγός της Αστυνομίας Παναγιώτης Γεωργακόπουλος αναφέρθηκε  στους «δασκάλους και τις διδασκάλισσες» του παλιού καιρού της ορεινής Ολυμπίας με πολλά βιωματικά στοιχεία από την παράδοση.

Ο δικηγόρος Στάθης Δάγλαρης μίλησε για τον Ολύμπιο αγωνιστή του 1821 Βασίλειο Λυμπερόπουλο ο οποίος καταγόταν από το Λυμποβίσι Αρκαδίας (χωριό του Κολοκοτρώνη), ενισχύοντας με τον λόγο του τις προηγούμενες εισηγήσεις των Γορτύνιων Ιωάννη Αντωνόπουλο και Βασιλείου Σχίζα οι οποίοι παρουσιάζοντας στοιχεία της Αρχαίας Αρκαδίας κάλυψαν και την περιοχή της ορεινής Ολυμπίας αφού τότε υπαγόταν στην Αρκαδία.

 Τέλος ο πρόεδρος της Σύναξης Μίμης Πρίγγουρης μίλησε για τον λαϊκό ποιητή των περασμένων χρόνων της Ανδρίτσαινας Νίκο Κουτούγερα ή Κοράκη, αναφέροντας πολλά λαογραφικά στοιχεία της εποχής του και ένα μακροσκελές ποίημα που αναφερόταν σε παραλλαγή στις περιπέτειες του Οδυσσέα (Οδύσσεια) και στην πιστή Πόπη (!) Πηνελόπη. Δεξιά ο οικοδεσπότης Θεόδωρος Αδαμόπουλος.

Μετά το τέλος των εισηγήσεων ακολούθησε πλούσιο δείπνο σε παραδοσιακό εστιατόριο της Ανδρίτσαινας, προσφορά του φιλόξενου οικοδεσπότη Θεόδωρου Αδαμόπουλου, τ. Δ/ντή της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.

Η  Ανδρίτσαινα με τους δραστήριους πνευματικούς ανθρώπους  που κατάφεραν να κάνουν θεσμό την «Σύναξη των Λογίων».!

Από αριστερά καθήμενες οι κες Τασία Αδαμοπούλου, Αγγελική Πρίγγουρη, Ελευθερία Σχίζα και  Γωγώ Πρίγγουρη.

Παραθέτουμε την εισήγηση- ομιλία του Βασιλείου Κ. Σχίζα στην «Σύναξη Λογίων» στην Ανδρίτσαινα οποία είχε ως θέμα την «Ιστορική διαδρομή από του Σέρβου ως την Ανδρίτσαινα

 με παρεμβολή λαογραφικών στοιχείων»

Βγήκα σ’ ένα διάσελο εδώ στην Ανδρίτσαινα κι αγνάντεψα πέρα απ’ τον Αλφειό τα βουνά της Γορτυνίας. Βορειοανατολικά, εκεί στο τέλος του ορίζοντα, είναι το χωριό μου, Σέρβου. Δυσκολεύτηκα να το εντοπίσω, γιατί τα βουνά που αγνάντευα τα έβλεπα για πρώτη φορά  απ’ την ανάποδη, δηλαδή την πίσω πλευρά τους, αντίθετα απ’ ότι τα  είχα συνηθίσει όταν τα έβλεπα  μέχρι που έφυγα έφηβος απ’ το χωριό μου.    Και ήρθαν μνήμες από εκείνα τα χρόνια.

Πρώτα – πρώτα τα ηλεκτρικά φώτα της Ανδρίτσαινας, που όταν έσβηναν πολύ πρωί, ήταν για τους πατριώτες μου σημάδι πως άργησαν να πάνε το άλεσμα στο μύλο ή οι μαστόροι – χτίστες- πετράδες, να ξεκινήσουν για το ταξίδι στη Μεσσένια ή και πιο μακριά. Στο χωριό μου τότε, δεν υπήρχε ηλεκτρικό. Το έφερε η επάρατη δικτατορία που έδιωξε και τους πολιτικούς οι οποίοι ξαναγύρισαν μετά από εφτά χρόνια σαν σωτήρες, που  τελικά μας προέκυψαν… ολετήρες!

 Η Ανδρίτσαινα είχε ηλεκτρικό ρεύμα, ήταν προνομιούχος.

Οι Σερβαίοι μαστόροι, μαζί με τους Λαγκαδινούς, αποτελούσαν, από εκείνα τα χρόνια και παλιότερα, την κοινωνία των λεγόμενων «Λαγκαδινών Μαστόρων» «που έχτισαν τον κόσμο όλο» καθώς έλεγε τότε ο κόσμος.

Έρχονταν για να καζαντίσουν και στα χωριά της ορεινής Ολυμπίας, στην Ανδρίτσαινα, στου Σκληρού, τον Αμπελιώνα, στο Φανάρι, στου Ζάχα, Μπάρτζαλι…

 Με το γυρισμό τους στο χωριό τη Λαμπρή ή του Αγιοφιλίππου ή του Χριστού, ή τις αποκριές  όταν άνοιγε το Τριώδιο ή  την Κυριακή της Τυρινής, έλεγαν ιστορίες από το ταξίδι που αποτελούν σήμερα σημαντικά λαογραφικά στοιχεία.

 Ήσαν ολιγογράμματοι αλλά το μυαλό τους ήταν ξουράφι, γιατί τους έκανε η δουλειά, η ξενιτιά  και τα παζάρια με τον κάθε νοικοκύρη.

Για να συνεννοούνται είχαν συνθηματικές λέξεις.     Φορούσαν και ποδιά για να μην σκίζονται τα ρούχα τους από τα λιθάρια που κουβαλούσαν.

 Μικρή ποδιά,   όπως και κάποιοι  άλλοι «παράξενοι τεχνίτες» οι τέκτονες, γνωστότεροι σαν μασόνοι, χωρίς να ’χουν σχέση μ’ αυτούς, που καθώς λένε αυτοί ξέρουν γράμματα και φιλοσοφούν.

Ο μαστρο-Διαμαντής με το μαστρο-Κωνσταντή και τα μαστορόπουλα, έχτισαν το σπίτι στου Σκληρού ενός Μητρόπουλου. Έλεγαν ιστορίες με τις συνθηματικές λέξεις, τον «παρασκευά» ή την  «κολοβή» (κολλάγανε την κολοβή) και άλλες πολλές.

 Και Δασάρχης στην Ανδρίτσαινα ήταν ένας Σερβαίος πριν τον πόλεμο, ο Χρήστος Αναστασόπουλος.

Αγναντεύοντας λοιπόν το χωριό μου έκανα νοερά ένα οδοιπορικό,  εκεί, απ’ τα τελευταία βορινά βουνά στην άκρη του ορίζοντα ως την άλλη άκρη, νότια εδώ στην Ανδρίτσαινα. 

Στο βουνό Παλαιόκαστρο, που στην πλαγιά του είναι χτισμένο του Σέρβου, στην κορυφή, λένε ότι υπάρχουν λείψανα μυκηναϊκού κάστρου.

 Με το διπλανό βουνό, τον Αρτοζήνο, αποτελούσαν το τελευταίο ανατολικό παρατηρητήριο   της αρχαίας Ολυμπίας και  τόποι που προσφέρονταν για  εγκατάσταση φρυκτωριών.

  Κάτω στη ρίζα του Παλιόκαστρου είναι το φαράγγι της Γκούρας που το διαρρέει το ομώνυμο ποτάμι, το οποίο δεν είναι συνεχούς ροής όλο το χρόνο, είναι δηλαδή ένα μεγάλο ρέμα. Στις πλευρές του φαραγγιού, υψώνονται πανύψηλοι βράχοι και υπάρχουν απόκρημνες σπηλιές που το στόμιό τους είναι χτισμένο οχυρωματικά, γεμάτο πολεμίστρες. Σε μια σπηλιά, του Ασίκη, έκρυψε ο Γεωργάκης Πλαπούτας τον Κολοκοτρώνη το 1806, πριν φύγει για την Ζάκυνθο, στο μεγάλο διωγμό της κλεφτουριάς από τον ανατολίτη μογκολογενή κατακτητή.

 Μια άλλη σπηλιά πιο κάτω, που είναι χτισμένη με πέτρες από μπροστά, αποτελεί 7όροφο οχυρωματικό πυργόμορφο οικοδόμημα, με εξωτερικό τοίχο  εξήντα (60) εκατοστών και ύψους δέκα τριών (13^ων) μέτρων. Είναι η σπηλιά του Γιαννικούλια, στην περιοχή του χωριού Λυσσαρέα (παλιά Μπουγιάτι).

Στην άλλη οροσειρά, τη μικρότερη, νοτιότερα δηλαδή προς την Ανδρίτσαινα, είναι το ιστορικό χωριό Παλούμπα, όπου σώζεται το σπίτι – πύργος των Πλαπουταίων. Εκεί, είναι και ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Στις 21 Μαρτίου 1821, ο Δημητράκης και ο Γεωργάκης Πλαπούτας, αφού λειτουργήθηκαν, πήγαν με τα παλικάρια τους πιο κάτω στο χωριό Μπέτσι, σήμερα Αγιονέρι και στο Αλώνι του Καλλιντέρη κήρυξαν την Επανάσταση κατά της Τουρκιάς.

Ακόμη πιο κάτω, είναι το χωριό Άγιος Ιωάννης, όπου υπάρχουν ανεξερεύνητα ακόμα, ερείπια του αρχαίου οικισμού της Ηραίας. Από την Ηραία, ήταν ο γνωστός, δύο φορές, Ολυμπιονίκης στην Οπλιτοδρομία, ο Δαμάρετος(δωρ.). Ο γιος του Θεόπομπος, ήταν επίσης δυο φορές Ολυμπιονίκης στην Πάλη.

Δεξιά  του Αλφειού κοντά στη γέφυρα είναι τα Κακουραίικα. Εκεί  υπήρχαν οι «Αρχαίες Μελαινές. Ήταν ένας από τους εννέα Δήμους  του Κράτους των Ηραιατών. Οικιστής της Ηραίας ήταν ο Ηραιεύς, γιος του Λυκάονος, εγγονός του γενάρχη των ανθρώπων Πελασγού.

Από τον Αλφειό και δώθε… δεν είχα ορατότητα γιατί το καταράχι που στεκόμουνα ήταν στα πρανή, στην δυτική  πλαγιά του αρκαδικού Λυκαίου Όρους,  στο βουνού του Αγιολιά  που είναι χτισμένη η Ανδρίτσαινα, η αρκαδική Ανδρίτσαινα, της πανάρχαιας Αρκαδίας με τους Προσέληνες Αρκάδες. Προσέληνες,  όπως έγραψε και ο Αριστοτέλης αφού η Αρκαδία κατοικήθηκε απ’ τους Αρκάδες, πριν την περιστροφή της  σελήνης γύρω από Γη.

Αριστοτέλης δε εν τη Τεγεατών πολιτεία φησίν ότι βάρβαροι την Αρκαδίαν ώκησαν, οίτινες εξεβλήθησαν υπό των Αρκάδων επιθεμένων αυτοίς προ του επιτείλαι την σελήνην, διό κατωνομάσθησαν προσέληνοι.

Η Αρκαδία θεωρείτο ανέκαθεν ο επίγειος παράδεισος του ποιμενικού και ανέμελου βίου, της αμεριμνησίας και της απόλυτης ελευθερίας.

 Έτσι, στους προγόνους των Ευρωπαίων τοκογλύφων μας,  επικράτησε η φράση  «Et in Arcadia ego» (Έζησα κι εγώ στην Αρκαδία), η οποία, όπως ξέρετε  βρέθηκε γραμμένη στον πίνακα του Πουσσέν «οι βοσκοί της Αρκαδίας», που ήταν επίγραμμα σε έναν τάφο βοσκού της Αρκαδίας.

 Από τότε επικράτησε το «Αρκαδικό ιδεώδες», του «Αρκαδισμού», ο οποίος  «Αρκαδισμός» στέλνει διαχρονικά,  μήνυμα να ξεφύγουμε από τη βία και την εκμετάλλευση και να επιστρέψουμε στη αμοιβαία αγάπη, την συνεργασία, τη γαλήνη. Αλλά ποιος ξέρει πως σκέφθηκαν εκείνοι οι πολιτικοί που όρισαν το 1932 την Ανδρίτσαινα και τη χώρα του Φίγαλου εκτός της Αρκαδίας, ώστε να προκαλούν σε σας σήμερα αισθήματα ζήλιας γιατί δεν ορίζεστε  Αρκάδες;

 Εμείς όμως σας συμμεριζόμαστε και σας αγαπάμε( !) γιατί  όλοι «Αρκάδες εσμέν».