όπως τους αναφέρει ο Φωτάκος στο έργο του: “Βίοι Πελοποννησίων ανδρών κληρικών στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της Επαναστάσεως”
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΙ ΣΠΥΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΙ
Ούτοι προ της επαναστάσεως εκατοικούσαν εις την Ύδραν και εμπορεύοντο εκεί, έλαβον δε την ιδέαν να ετοιμάζουν την πυρίτιδα, και προς τούτο κατ᾿ αρχάς έκαμαν μύλους εις την Δημιτσάναν, όπου εκουβάλησαν και την αναγκαίαν ύλην. Εις ταύτην δε την εργασίαν ενησχολείτο ο Σπύρος, ο δε Νικολής υπήρξεν εις των συνεταίρων του Αντώνη Οικονόμου Υδραίου, και συνέδραμε πολύ τούτον δια να επαναστατήση τον τόπον κατά των οικοκυραίων. Διαλυθείσης δε κατόπιν της εσωτερικής ταύτης ανησυχίας της Ύδρας, ο Νικολής επέρασεν εις το Άργος, και συνεπολιώρκει μετά της γενναίας Μπουμπουλίνας και των λοιπών Σπετσιωτών το Ναύπλιον. Πρώτος αυτός εσύστησε την λεγομένην Καγκελαρίαν του Άργους. Μετά δε την άλωσιν της Τριπολιτσάς προσεκολλήθη προς τον Θ. Κολοκοτρώνην και ευρίσκετο ενίοτε μαζύ του. Κατά δα την εισβολήν του Δράμαλη, ευρέθη με τον Πλαπούταν κατά την ώραν όπου επολέμει εις Φίχτια και Χαρβάτι, ότε και ετσακίσθη το σπαθί του Πλαπούτα, και κατόπιν επέρασεν εις Άγιον Γεώργιον. Τότε δε πολύ χρησίμευσεν ως σύμβουλος του Κολοκοτρώνη. Τον δε Σπύρον, μετά την άλωσιν της Τριπολιτσάς και έπειτα, ο Κολοκοτρώνης διώρισεν υπασπιστήν του, και τον είχε μαζύ του εις την πολιορκίαν των Πατρών, όπου παρευρέθη εις όλας τας εκεί γενομένας μάχας, και ύστερον μέχρι της πτώσεως του Ναυπλίου διετέλει υπασπιστής του.
ΜΙΧΑΗΛ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Ήτον από την Δημιτσάναν. Ηκολούθησε τον Θ. Κολοκοτρώνην ως γραμματικός του αντί του Α. Ζαφειροπούλου, και ωφέλησε τον Γέροντα δια των γραμμάτων του και των γνώσεων του ως σύμβουλος αυτού. Εκτός δε τούτου και ο Π. Κόκκαλης εγένετο γραμματικός του Κολοκοτρώνη, και εστάθη αχώριστος πάντοτε από αυτόν μέχρι της ελεύσεως της αντιβασιλείας. Έχαιρε δε την μεγαλειτέραν εμπιστοσύνην δια τον φιλήσυχον και υπομονετικόν χαρακτήρα και το ήθος του.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Ή ΚΑΖΗΣ
Ούτος ήτον αδελφός του προειρημένου Μιχαήλ Οικονόμου. Εχρημάτισε δε ως σωματοφύλαξ του Θ.
Κολοκοτρώνη.
ΝΙΚΗΤΑΣ ΠΑΠΑΝΙΚΗΤΟΠΟΥΛΟΣ
Και ούτος εκ Δημιτσάνης κατήγετο. Υπήρξε δε επίσημος πολιτικός και σύμβουλος του Κολοκοτρώνη.
Απέθανεν εις το Άστρος κατά τον χρόνον της εκεί Συνελεύσεως. Κατά δε την ώραν του θανάτου του, αφήκεν εντολήν να μην δεχθούν οι Έλληνες Εκτελεστικόν, ειμή μόνον μίαν Βουλήν. Προς δε τον Κολοκοτρώνην είπε να μη φιλιωθή με τους Δεληγιανναίους διότι θα τον γελάσουν, έπειτα έκλεισε τα μάτια του και απέθανεν.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Κατήγετο εκ Δημιτσάνης. Επανελθόντα δε από την Κωνσταντινούπολιν εις τα Βέρβαινα, και εκείθεν
μεταβάντα εις Βαλτέτσι πριν του πρώτου πολέμου, ο Κολοκοτρώνης τον έστειλεν εις τα στρατιωτικά σώματα κατά τας θέσεις Δούκα Σίκαλι και Χρυσοβίτσι, δια να προσέχη να μη φεύγουν οι στρατιώται από το στρατόπεδον.
Εις το είδος τούτο το αστυνομικόν υπηρέτησε με πολλήν επιτυχίαν. Κατόπιν δε ενόσω το στρατόπεδον ήτον εις το Χρυσοβίτσι έκαμνε χρέη προσωρινά υπασπιστού, εμέτρα τους στρατιώτας, έβγαζε της βάρδιαις και επρόσεχε να μην κοιμώνται. Μετά δε την μάχην του Βαλτετσίου ο Κολοκοτρώνης τον διώρισεν οδηγόν εις τους καμπίσους Καρυτινούς, και απέδειξε πολύν ζήλον. Διαρκούσης δε της πολιορκίας της Τριπολιτσάς εστάλη, ως και άλλοι τότε, εις τα Μεγάλα Δερβένια με την αναλογίαν των καμπίσων στρατιωτών προς φύλαξιν δια να μην εισβάλουν Τούρκοι εντός της Πελοποννήσου.
Μετά δε την άλωσιν της Τριπολιτσάς απεσπάσθη από τον Κολοκοτρώνην και προσεκολλήθη προς τον Κανέλον Δεληγιάννην, και έπαυσε πλέον να υπηρετή στρατιωτικώς. Γενομένης δε τῆς Πελοποννησιακής Γερουσίας διωρίσθη φροντιστής πολιτικός εις Μύλους Ναυπλίου μοιράζων μερίδας εις τους στρατιώτας. Ελθόντος δε του Δράμαλη, έφυγεν από την υπηρεσίαν του.
ΦΩΤΙΟΣ ΗΛΙΑΔΗΣ
Ούτος κατήγετο εκ Δημιτσάνης. Πριν της επαναστάσεως ευρεθείς εις την Μολδοβλαχίαν έπραττεν υπέρ της Φιλικής Εταιρίας και ούτος, ως και ο Γεώργιος Λεβέντης και άλλοι πολλοί Πελοποννήσιοι ευρισκόμενοι τότε κατ᾿ εκείνα τα μέρη. Εκραγείσης εκεί της επαναστάσεως, αρχηγούντος του Α. Υψηλάντου, έλαβε μέρος ενεργητικόν ως πολιτικός υπηρετών και δαπανών υπέρ της ἐπαναστάσεως. Αφού δε η επανάστασις εκείνη διελύθη, επανήλθεν εις την πατρίδα του την Πελοπόννησον, και εβοήθησε ταύτην καθ᾿ όλον τον αγώνα. Υπήρξε πρότυπον αρετής και τιμιότητος, και ετιμάτο από όλους. Τοιούτον δε όντα τον μετεχειρίσθησαν αι κατά καιρούς Κυβερνήσεις, και ιδίως η του αειμνήστου Καποδιστρίου. Αφήκε δε φήμην καλού Έλληνος και δικαίου, και μάλιστα τον ενθυμούνται εις την Σύρον μέχρι σήμερον.
Ο ΤΣΟΠΑΝΑΚΟΣ
Κατήγετο από την Δημιτσάναν. Κατά δε την αρχήν της επαναστάσεως μη δυνάμενος να φέρη όπλα, διότι ήτον αδυνάτου σώματος καμπούρης και στραβοπόδης, ούτος ο πυγμαίος, αν και του έλειπαν όλα,
είχεν όμως μεγάλον τον Ελληνικόν αίσθημα κατά των τυράννων, διότι έτρεχεν εις τα στρατόπεδα των Ελλήνων, και εις τας πολιορκίας, ενθουσιάζων τους στρατιώτας, και γράφων και στίχους επαινετικούς εις τους στρατηγούς και τους καπεταναίους, ήτον ο νέος ποιητής της επαναστάσεως. Αγαπούσε πολύ να βλέπη τον στρατηγόν Νικήταν Σταματελόπουλον, και όπου και αν επήγαινε και εστέκετο τους στίχους τους οποίους έκαμνε τους ανεγίνωσκε πρώτον του Νικήτα, και έπειτα επήγαινεν εις τους άλλους και τους έψαλλεν.
Ευρεθείς δε εις μίαν μάχην, εις την οποίαν ο στρατηγός Νικήτας ενίκησεν, και οι στρατιώται του επήραν πολλά λάφυρα και ζώα, έλαβεν ένα άλογον, το οποίον του εχάρισεν ο Νικήτας δια να περιπατή καβάλα, αλλ᾿ επειδή ήτο πτωχός και δεν είχεν έξοδα να το θρέψη, έκαμεν ένα γράμμα του Νικηταρά, ούτως τότε έλεγον, και του έγραφε «Το δώρο σου Νικηταρά, άλογο χωρίς νουρά, ή μου στέλλεις και κριθάρι, ή σου στέλνω το τομάρι».
Η Πελοποννησιακὴ Γερουσία του έδιδε τα έξοδα του. Ηθέλησε να υπάγη εις Δημιτσάναν την πατρίδα του καβάλα με το νέον αποκτηθέν άλογον, εις δε τον δρόμον όπου επήγαινεν ευρήκε δένδρα ονομαζόμενα κορομηλιαίς, αι οποίαι είχον τους καρπούς, τα κορόμηλα, τους οποίους αφού είδε, εστάθη καβάλα από κάτω από ένα δένδρον, και επειδή έφθανεν εύκολα τους καρπούς, έφαγε πολλούς από αυτούς, και του έφερον τον θάνατον. Τοιουτοτρόπως εχάθη ο πτωχός. Αφού η φύσις τον εστέρησε το σώμα, του έδωκε μεν πνεύμα πολύ, αλλά κοιλίαν μικρήν και αδύνατον και δια τούτο μη δυνάμενος να χωνεύση τα κορόμηλα απέθανεν”.
ΚΛΗΡΙΚΟΙ
Τον Αγώνα για την ελευθερία υπηρέτησαν και κληρικοί, πολλοί δε απ’ αυτούς είχαν καταγωγή από την Δημητσάνα.
Λέει ο Φωτάκος:
“…...οι λειτουργοί ούτοι του αληθινού Θεού του Υψίστου εφρόντισαν και ητοίμασαν το Έθνος των δια να επαναστατήση, ν’ αλλάξη τον δεσπότην της δουλείας του, τον κατακτητήν των εθνικών του δικαιωμάτων, και τον υβριστήν της θρησκείας του και των ιερών του…..έκαστος δε κληρικός επήρε πλέον ως έργον του πολέμου να παρευρίσκεται παντού εις τα στρατόπεδα και εις τα φροντιστήρια δια να ετοιμάζη τα πολεμοφόδια, και τας τροφάς, όχι μόνον δι’ ιδίων εξόδων και θυσιών, αλλά και με τα ίδια του χέρια, άλλοι δε εξ αυτών να πολεμούν τον εχθρόν της πίστεως και της πατρίδος μαζύ με τους στρατιώτας, και άλλοι πάλιν να στέκωνται έμπροσθεν του Υψίστου και να επικαλούνται την εξ ύψους βοήθειαν δια να ενισχύση τον στρατόν του”
ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ
Ούτος ο ένδοξος αρχιερεύς κατήγετο από την Δημητσάναν της Καρύταινας. Πρώτος δε των άλλων ετόλμησε να ψάλη “το Αναστήτωσαν οι Έλληνες”, να ενθαρρύνη τους στρατιώτας, και να κρεμάση σπάθην προς παραδειγματισμόν των Ελλήνων πολεμιστών. Αι εκδουλεύσεις του προς την πατρίδα στρατιωτικαί και πολιτικαί είναι πασίγνωστοι. Πρώτος δε αυτός εκ των άλλων Ελλήνων συνέλαβε την ιδέαν να συγγράψη τα γεγονότα του πολέμου, αλλά δεν επρόφθασε και να τα εκδώση ο ίδιος εις το φως, και εδημοσιεύθησαν υπό άλλων ως τούτο είναι γνωστόν εις το Πανελλήνιον.
Ο ΔΗΜΗΤΣΑΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ
Κατήγετο από την Κύπρον. Ο επίσκοπος ούτος ήτον εκ των ησυχωτέρων αρχιερέων, και πολύ εκκλησιαστικός, σεβόμενος απόόλην την Επαρχίαν Καρύταινας. Εφυλακίσθη δε αυτός μετά των άλλων προυχόντων και αρχιερέων, και τυραννούμενος απέθανεν εντός των φυλακών της Τριπολιτσάς.
Ο ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ
Ούτος κατήγετο εκ Δημητσάνης. Ελθών δε εις την Πελοπόννησονεν αρχή της επαναστάσεως ενήργει υπέρ του αγώνος. Έπειτα δε διωρίσθη εις την Ηλείαν από την τότε Κυβέρνησιν επίσκοπος, και καθ’ χρόνον ήτον εκεί ο πόλεμος, παρεκίνει πάντοτε τους κατοίκους να υπάγουν εις την πολιορκίαν των Πατρών, και εις το Μεσολόγγιον. Αυτόν δε εύρεν ο Κολοκοτρώνης εις Πύργον όταν έλυσε την πολιορκίαν των Πατρών, και εκειθεν διήρχετο. Την δε γενομένην τότε μεταξύ των ομιλίαν διηγούμαι εις το σχετικόν μέρος των απομνημονευμάτων μου. Μετά δε την διάλυσιν της πολιορκίας και την αναχώρησιν του Κολοκοτρώνη, δια να προφυλάξη τους κατοίκους από τας εκδρομάς των Πατρινών Τούρκων υπήγε μαζύ με τους στρατιώτας, παρακινών αυτούς να πολεμώσι τους εξερχομένους προς λεηλασίαν Τούρκους. Επί δε του Ιμβραήμ πασά εκυνηγήθη, εκινδύνευσε και έχασεν ό,τι και αν είχεν. Ύστερον δε μετά την αποκατάστασιν των πραγμάτων, ελθούσης της Αντιβασιλείας διωρίσθη επίσκοπος Αργολίδος, και μέλος της Ιεράς Συνόδου, της οποίας έγεινε και πρόεδρος. Απέθανε δε εις Αθήνας, και αφήκε μνήμην αγαθήν δια τας προς την πατρίδα εκδουλεύσεις του εκκλησιαστικάς και πολιτικάς.
Ο ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ ΔΑΝΙΗΛ
Ούτος ο ποιμενάρχης κατήγετο από την Δημητσάναν. Εφυλακίσθη εις την Τριπολιτσάν και υπέφερε την φυλάκισιν του. Μετά ταύτα εχρησήμευσεν ως μεσάζων εις τα μαλώματα των καπεταναίων Κολοκοτρώνη, Πλαπούτα και λοιπών Καρυτινών, και των Δεληγιανναίων, διότι και τα δύω μέρη τον εσέβοντο και ήκουον τας συμβουλάς του, και τοιουτοτρόπως εμπόδισε πολλά κακά και αιματοχυσίαν.
ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΚΑΣΤΟΡΧΗΣ
Ο αρχιερεύς ούτος, νυν Φθιώτιδος, κατήγετο εκ Δημιτσάνης. Επανελθών δε από την Χίον, και άλλοθεν όπου έκαμε τας σπουδάς του, επαρουσιάσθη εις τα Βέρβαινα και έβαλε λόγον ενθουσιαστικόν. Κατά τον ιερόν αγώνα ενήργει και συνέδραμεν ως Έλληνικός διδάσκαλος παρακινών τους συμπατριώτας του προς τον πόλεμον. Μετά δε την άλωσιν της Τριπολιτσάς εσύστησεν Ελληνικόν σχολείον εντός αυτής, και ωφέλησεν εις τούτο πολύ, διότι έβγαλε πολλούς μαθητάς, οι οποίοι και σήμερον είναι χρήσιμοι εις την πολιτικήν υπαλληλίαν. Μετά δε ταύτα επί πολύν χρόνον έκαμε τον ιεροκήρυκα, και ύστερον έγεινεν αρχιερεύς.
ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΣΠΗΛΙΟΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ήτον από την Δημιτσάναν. Ευρεθείς εις την θέσιν όπου έστεκεν ο αρχηγός Θ. Κολοκοτρώνης και διεύθυνε την μάχην κατά του Δράμαλη εις τα Δερβενάκια, εβοήθει τον Οικονόμον, όστις έψαλλεν, ως προείπομεν, την παράκλησιν δεόμενος του αληθινού Θεού των Ελλήνων να ενισχύση τους στρατιώτας κατά των βαρβάρων. Έτρεχε δε και ούτος και έδιδε θάρρος εις τους στρατιώτας. Πόσα έπραξεν ο κλήρος δια να εμψυχώση τους Έλληνας!
Ο δε Τάκης Κανδηλώρος αναφέρει:
“…..Εν Δημητσάνη πρόκριτοι μεν οι Αθ. Αντωνόπουλος και Νικήτας Παπανικητόπουλος, στρατιωτικοί δε οι αδελφοί Σπηλιωτόπουλοι, ο Β. Αναγνωστόπουλος σωματάρχης του Κολοκοτρώνη και παλληκάρια ο Ανάστος Κάλλας, ο Ανδρ. Παπαγιάννης, ο Ι. Κουτσούκος, ο Αντ. Κανδηλώρος, κ.λ…..”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου