Ο Φωτάκος, αγωνιστής του 21, υπασπιστής και γραμματέας του Κολοκοτρώνη, στο έργο του “Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών” αναφέρει:
“ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΑΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ούτος κατήγετο εκ Βυτίνης. Yπηρέτησε δε πολιτικώς και στρατιωτικώς. Εγένετο μέλος της εφορείας των Τρικόρφων επί της προεδρείας του Κανέλου Δεληγιάννη. Ευρέθη δε εις πολλάς μάχας, και ιδίως εις την μάχην του Δερβενακίου κατά του Δράμαλη. Εφονεύθη εις την ατυχή μάχην των Τρικόρφων επί του Ιβραήμ πασά.
Η πολυμελής αύτη οικογένεια των Ταμπακοπούλων πολύ εχρησίμευσε κατά την επανάστασιν, και προ πάντων ο ιεροδιάκονος Ιωσήφ, ο γνωστός εις Αθήνας, και χρηματίσας ηγούμενος της μονής Καισαριανής, όστις επολέμησε κατά την πολιορκίαν της ακροπόλεως, και άφησε μνήμην της παληκαριάς του.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΑΤΗΣ
Και ούτος καταγόμενος από την Βυτίναν υπηρέτησε πολιτικώς την πατρίδα, γενόμενος πληρεξούσιος και βουλευτής. Απέθανε δε εις το Άργος κατά την τότε νόσον, ότε απέθανε και ο μεγαλοφυής Θ. Νέγρης.
Η κωμόπολις Βυτίνα είχε πολλούς άνδρας πολιτικούς, εν οις και τον εν Κωνσταντινουπόλει Δ. Παπαρρηγόπουλον, επίσημον άνδρα, φονευθέντα από τον αιμοβόρον Σουλτάνον, άμα εγένετο γνωστή η επανάστασις της Πελοποννήσου. Συγχρόνως δε τότε ο Σουλτάνος εφόνευσε και τον αυτάδελφον του Κωνσταντίνον, τον γαμβρόν του Σκαναβήν και πολλούς άλλους της αυτής οικογενείας, οι δε απομείναντες κατέφυγον εις την πατρίδα των, και εύρον υποδοχήν ωσάν Μωραΐται όπου ήσαν.
Ο μακαρίτης Παπαρρηγόπουλος έχαιρε μεγάλην υπόληψιν εις την Κωνσταντινούπολιν. Ήτο γνωστός εις όλους, και ιδίως εις τους κατά καιρούς πρέσβεις των Γάλλων· εγάλλιζε δε, ως λέγουν σήμερον, ήτοι εφρόνει τα των Γάλλων. Οι δε συμπατριώται του Βυτινιώται, και οι λοιποί συνεπαρχιώται του εύρισκον πολλήν υπεράσπισιν πλησίον του, κατόπιν δε και οι λοιποί Μωραΐται, οι μεταβαίνοντες εις την Κωνσταντινούπολιν. Τον έλεγον δε Κόνσολαν των Μωραϊτών, διότι όποιος έχανεν εκεί Μωραΐτην, εκεί θα τον εύρισκεν.
Η Βυτίνα είχε και τον γνωστόν Κορίνθου Κύριλλον και άλλους πολλούς· είχε και το Ελληνικόν σχολείον, του οποίου οι διδάσκαλοι Παρθένιος και Δανιήλ, οι δύω ούτοι ενάρετοι άνδρες, ανέδειξαν πολλούς μαθητάς προ της επαναστάσεως, και δια τούτο πολύ εις την πατρίδα εχρησίμευσαν.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΝΤΟΣΤΑΥΛΟΣ Η ΚΟΡΔΟΥΡΟΣ
Ούτος ήτον ένας των πολυμαθεστάτων Ελλήνων, διότι κατ᾿ αρχάς εμαθήτευσεν εις την σχολὴν της πατρίδος του Βυτίνας, έπειτα μετέβη εις Παρισίους όπου ετελειοποίησε τας σπουδάς του και εγένετο κάτοχος πολλών γλωσσών. Μετά δε ταύτα ευρέθη εις την Οδησσόν και εκείθεν επέρασεν εις την Βλαχίαν υπό τον πρίγκηπα Αλέξανδρον Υψηλάντην παρακολουθών τον συγγενή του Γιαννάκην Κολοκοτρώνην, μαζύ δε ήσαν ο Χριστόφορος Ζαχαριάδης, ο Ιωάννης Πέτας, ἢ Βαπτιστής ἐκ Ζακύνθου και ο Αποστόλης Κολοκοτρώνης. Όλοι ούτοι επολέμησαν εις την επανάστασιν της Βλαχίας υπό τας διαταγάς του Υψηλάντου. Διαλυθέντων δε εκείθεν των Ελληνικών στρατευμάτων, επανήλθαν εις την Πελοπόννησον και εις το στρατόπεδον των Τρικόρφων κατά τας αρχάς του Αυγούστου 1821.
Έκτοτε ο Δ. Κοντόσταυλος παρηκολούθει εις τους πολέμους τον στρατηγόν Νικήταν Σταματελόπουλον, χρησιμεύων Ως σύμβουλος του γράφων και πολεμών.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ Η ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ
Κατήγετο Εκ Βυτίνης. Επανελθών δε από την Κωνσταντινούπολιν επί της εισβολής του Δράμαλη εις
την Πελοπόννησον, ετέθη πλησίον του Κολοκοτρώνη και εις τους σωματοφύλακας του και έμεινε καθόλον το διάστημα του Δραμαλικού πολέμου, αναδειχθείς γενναίος. Μετά δε την πτώσιν του Ναυπλίου απεσπάσθη από τον Κολοκοτρώνην, και προσεκολλήθη εις το νεοσυσταθέν ιππικόν επί της Κυβερνήσεως του Κουντουργιώτη και υπό τας διαταγάς του Χατσή Μιχάλη, ή Ταλιάνου. Ευρεθείς εις τινα ενέδραν κατά τον κάμπον της Τεγέας εις της Ρίζαις, διαταχθείσαν υπό του Κολοκοτρώνη ηνδραγάθησεν, αλλ᾿ ελαβώθη εις το χέρι. Εις την μάχην ταύτην εσκοτώθησαν Άραβες περί τους
εξακοσίους, και εκυριεύθησαν σημαίαι, τύμπανα και άλλα λάφυρα. Εκ των δύω ιππικών του μεν τακτικού αρχηγός ήτον ο Αλμέϊδας, του δε ατάκτου ο ρηθείς Χατσή Μιχάλης. Ήσαν δε εις την μάχην ταύτην της Τεγέας και πολλοί πεζοί από όλα τα σώματα του τότε στρατοπέδου του Αγίου Πέτρου. Μάρτυρα τούτων φέρω τον ζώντα τώρα στρατηγόν Δ. Μελετόπουλον, με τον οποίον τότε είμεθα μαζύ, και είδε τα κατά την μάχην γενόμενα. Εις δε τας Αθήνας ο Κακλαμάνος επί της στρατηγίας του Καραϊσκάκη και του αρχηγού της καβαλαρίας πάλιν ηνδραγάθησεν, αλλά το πληγωθέν εις την Τεγέαν χέρι το έκοψε τότε το κανόνι και ούτως ελευθερώθη από αυτό.
ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΛΟΓΙΩΤΑΤΟΣ, Η ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Ούτος ήτον από την Νεμνίτσαν, και κατ᾿ αρχάς υπηρέτησεν εις το στρατόπεδον της Πιάνας και εις την
Εφορείαν, γράφων και παρακινών τους πατριώτας του εις τον πόλεμον. Παρευρέθη και εις την πολιορκίαν της Τριπολιτσάς, βοηθών τους πολιτικούς και χρησιμεύων εις αυτούς ένεκα των γνώσεων του. Η οικογένεια του εθυσίασε και αυτή χάριν του αγώνος.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΑΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Νεμνιτσιώτης και ούτος, και υπηρέτησε τον αγώνα στρατιωτικώς, σωματοφύλαξ γενόμενος του Θ.
Κολοκοτρώνη, τον οποίον είχε θείον από την αδελφήν του.
ΠΑΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Και ούτος ωσαύτως κατήγετο από την Νεμνίτσαν. Υπηρέτησε στρατιωτικώς και πολιτικώς καθ᾿ όλον το διάστημα της επαναστάσεως. Και κατ᾿ αρχάς μεν ευρίσκετο με τον συγγενή του, τον επίσκοπον Βρεσθένης, τον οποίον εβοήθησεν εις την σύστασιν του στρατοπέδου των Βερβαίνων, έπειτα δε υπηρέτησεν υπό τον Θ. Κολοκοτρώνην. Κατά δε την εποχήν του Δράμαλη ευρεθείς εις το Δερβενάκι πολύ συνετέλεσε, διότι ήτον εις το πέρασμα του δρόμου μετά των άλλων τότε καπεταναίων. Πολλαί δε είναι αι εκδουλεύσεις του. Παντού έγεινε γνωστός και κατ᾿ εξοχήν εις την Καρύταιναν, όπου εχρημάτισεν ως διοικητής συμβιβάζων τους επαρχιώτας κατά διαταγήν του αρχηγού Κολοκοτρώνη.
ΒΡΕΣΘΕΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ
Ο σεβασμιώτατος ούτος αρχιερεύς κατήγετο από το χωρίον Νεμνίτσαν της επαρχίας Καρύταινας. Αι εκδουλεύσεις του είναι πολλαί πολιτικαί και στρατιωτικαί, και η φιλοπατρία του απαραδειγμάτιστος, διότι ποτέ δεν εφρόντισε περί της υπάρξεως του, ήτον εις άκρον αφιλοκερδής, και όλα κατεφρόνει απέναντι της πατρίδος. Περί τούτου δε και περί της ακτημοσύνης του μαρτυρεί όλη η Πελοπόννησος. Ει δε τα Βέρβαινα έγεινεν ο πρόδρομος των Ελλήνων, διότι εσύστησε το φροντιστήριον και το εκεί στρατόπεδον. Όλοι δε τον εσέβοντο και εις όλα τον ήκουον ως άλλον Εθνάρχην. Εφρόντιζε να σώση τον Ελληνικόν λαόν. Μετά δε την άλωσιν της Τριπολιτσάς εφρόντισε ν’ ασφαλίση ως πολιτικός την πατρίδα του. Εξελέχθη μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας, έπειτα βουλευτής και αντιπρόεδρος της Βουλής, και ως τοιούτος απέθανεν. Ετιμάτο δε και εθαυμαζετο δια τας σωτηρίους γνώσεις του.
Ο ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΣ
Ούτος πατρίδα είχε την Βυτίναν της Καρύταινας. Ενθαρρυμενος δε από τας σχέσεις του προς τον Κιαμήλμπεην, ότι θέλει εύρει καιρόν να εύγη έξω της Τριπολιτσάς προ της 25 μαρτίου, δεν το κατώρθωσε και έμεινεν εντός αυτής. Μετά δε την άλωσιν της πόλεως υπηρέτησε την πατρίδα πολιτικώς, εκλεχθείς μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Έτυχε δε τότε, ότε ο Κολοκοτρώνης ήλθεν από την πολιορκίαν των Πατρών θυμωμένος και εξηγριωμένος κατά της Γερουσίας και των λοιπών των ματαιωσάντων την πολιορκίαν, και επειδή ο μητροπολίτης είχε φιλίαν αδελφικήν με τον Κολοκοτρώνην, τον κατεπράϋνε και συνετέλεσε τοιουτοτρόπως, ώστε να μην ξεσχισθούν τα πολιτικά πράγματα. Ο Κολοκοτρώνης πολύ τον εσέβετο, η δε φιλία των δύο τούτων ανδρών υπήρξε σπανία.
Ο λόγιος Τάκης Κανδηλώρος αναφέρει στο έργο του “Η Γορτυνία”, έκδοση 1898:
“...Εκ ΒΥΤΙΝΗΣ κατήχησε τον Θ. Ροζήν ή Λιαρόπουλον ο Παπαζαφειρόπουλος. Αλλ’ επίσημος εξ αυτής εταίρος υπήρξεν ο εν Βυζαντίω μεγαλέμπορος Δημ. Παπαρρηγόπουλος, όστις κατα Φωτάκον “έχαιρε μεγάλην υπόληψιν και ήτο γνωστός εις πάντας…..”. Εταίρος εκείθεν ήτο και ο Κορίνθου Κύριλλος Ροδόπουλος, όστις ανατραφείς εν Λιβόρνω παρά τω θείω αυτού Ανθίμω ΠαπαρρηγοπούλΩ, εξέμαθε και την Ιταλικήν και εγένετο επίσκοπος κατόπιν Μαλτσίνης και τοπορητής του Αμυκλών. Είτα δε μεταβάς εις Κων/πολιν διωρίσθη επίσκοπος Κορίνθου. Εκ Βυτίνης ην και ο Αθ. Ξόδηλος, πρώτιστον μέλος των εν Ρενύω εταίρων, όστις ανέλαβε να συγγράψη και τα κατά την εν Μολδοβλαχία επανάστασιν, αφού συνέγραψε την από Βραϊλας εις Βλαχίας εισβολήν του 1821...."
“….Εκ Βυτίνης προύχοντες μεν ο γέρων Δημ. Μερκούρης, Κων. Ταμπακόπουλος, Νικ. και Κ. Λαμπρυνόπουλοι, Ζαχ. Νικολόπουλος και Μ. Πολυχρονόπουλος. Των όπλων δε ο Θ. Λιαρόπουλος ή Ραζής, Συμ. Περδικάρης, Νικολ. Ρόδης, Ι Αλεβυζόπουλος και Παν. Χρυσανθόπουλος. Προσέτι ο πολύγλωσσος Δ. Κοντόσταυλος ή Κορδούρος ελθών εκ παρισίων, γραμματεύς του Νικηταρά.
Εκ Γαρζενίκου(1) προεστώς ο Αναγν. Μπακάλης και Παρασκευάς Αγγελόπουλος πλουτίσας εξ ανευρεθέντος θησαυρού φλωρίων ενετικών. Παληκάρια ο Κ. Ράσιος, Γ. Δρίτσας και Θ. Ε. Σούρλας.
Εκ Νεμνίτσης(2) ο Βελέτζας συγγενής του Βρεσθένης και ο Πάνος Αναγνωστόπουλος , ο βοηθός του Βρεσθένης και πατήρ της περιφήμου αιχμαλώτου Χριστίνας. Των όπλων δε ο Κ. Αναστόπουλος γαμβρός του Κολοκοτρώνη, και ο ηρωικώς κατά Φραντζήν πολεμήσας επί Δράμαλη Κ. Μανιάκης.
Από το Πυργάκι οι Γ. Και Ζ. Παρασκευόπουλοι...”.
(1) Ελάτη
(2) Μεθύδριο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου