Η κατάληψη του φρουρίου της Γραμβούσας(Κρήτη) και η εμψύχωση των στρατοπέδων του Μωριά

2 Αυγούστου 1825

 Η Γραμβούσα, το μικρό νησί στο δυτικότερο άκρο της Κρήτης με το ενετικό φρούριο, κατείχε σημαντική θέση στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου και η κατάληψη της από τους Κρήτες μαχητές πρόσφερε πολλά στην Επανάσταση. Με τις ακόλουθες επιστολές  ανακοινώνονται τα καλά νέα στην τότε κυβέρνηση που με τη σειρά της ζητά από τον Κολοκοτρώνη να κοινοποιήση την χαρμόσυνη είδηση στα στρατόπεδα του Μωριά προκειμένου να εμψυχωθούν οι στρατιώτες και να δυναμώσουν τον αγώνα τους. 

“Προς την εθνικήν των Ελλήνων Διοίκησιν
Περί τας 5 ώρας της Κυριακής των δύω Αυγούστου τρέχοντος εκυριεύθη από τα Ελληνικά όπλα το φρούειον Γραμπούσης αναιμωτί.
Το φρούριον αφέθη από τους Τούρκους και ερήμωσεν, έχει μόλον τούτο είκοσι επτά κανόνια και έως είκοσι πυργέλαις,  εκ των κανονίων τα μεν είκοσι πέντε είναι καλά, τα δε δύω είναι άχρηστα, αι οπλοθήκαι του είναι πτωχαί, έχουν μόλο τούτο αρκετήν βαρούτην, πλην παλαιάν και σχεδόν άχρηστον, ως τόσον το φρούριον είναι απόρθητον, είναι δυνατόν παρ’ εκείνο της Μονεμβασίας, έχει λιμένα κάλλιστον οπού ημπορούν να αράξουν όσα και αν ήθελον πλοία, τρία νησία περικλείουν τον λιμένα τούτον, και τα τρία ημπορούν να γένουν εις καιρόν ανάγκης άσυλα των Κρητών, φρόνησις όμως και δραστηριότης απαιτούνται δια να φυλαχθούν.  

(φωτο: Δημήτριος Καλλέργης)
Δια να κυριεύσουν την Γραμπούσαν εχρειάσθησαν ολίγοι άνθρωποι, ως υπό την λεπτομερή αναφοράν μας θέλετε ιδεί ακολούθως, οι λοιποί έκαμον απόβασιν από τα Ελαφονήσια και άκτην (ή σφινάρη), της οποίας τελευταίον οι στρατιώται ώρμησαν και την αυτήν ημέραν εκυρίευσαν και το φρούριον της Κισάμου, οπού μας γράφουν, ότι ευρήκαν αρκετά πράγματα, εκείνοι οι οποίοι έκαμον απόβασιν από τα Ελαφονήσια δεν ηξεύρομεν που κρατούν τόσο μόνον ηξεύρομεν, ότι κατετάραξαν τους Τούρκους, και τους κυνηγούν προχωρούντες οι Σφακιανοί, Κυδωνιάται, Σελινιώται, Κισσαμίται και Αποκορωνήται εσηκώθησαν εις τα όπλα και αν δεν προφθασθούν κινδυνεύουν.
Όπλα λοιπόν και γρόσια και προ του να φθάση το δάνειον έως εκατό χιλιάδας, ζωοτροφίαι, πολεμοφόδια και λοιπά είναι αναγκαία δια να υποστηρίξουν την Κρήτην, η οποία βέβαια, όταν υποστηριχθή υποστηρίζεται και το έθνος και ιδού η μόνη του και βεβαία υπεράσπισις.
Δεν έχομεν καιρόν να εκτανθώμεν περισσότερον όθεν και τελειώνομεν το γράμμα μας επικαλούμενοι την δραστήριον υπεράσπισιν σας.
3 Αυγούστου εν Γραμπούση 1825
Οι ευπειθείς πατριώτες
Εμ. Αντωνιάδης, Δ. Καλέργης, Ν. Οικονόμου, Δ. Πρωτοσύγγελος Κρήτης”

 “ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ
Προς τον γενναιότατον αρχηγόν Θ. Κολοκοτρώνην
Προ ολίγης ώρας έφθασαν εκ Κρήτης γράμματα προς την Διοίκησιν από τους αρχηγούς των Κρητών, αναγγέλοντα την χαροποιάν αγγελίαν, ότι το φρούριον Γραμπούσης εξ εφόδου αίφνης εκυριεύθη παρά των Ελλήνων, και ήδη ευρίσκεται εις αυτό ανυψωμένη και κυματιζομένη η Ελληνική Σημαία.
Ειδοποιείσθε λοιπόν περί τούτου δια να κοινοποιήσητε την χαροποιάν αυτήν αγγελίαν, και των Κρητών ταύτην την την επαινετήν ανδραγαθίαν, εις όλα τα στρατόπεδα οπού να εμψυχωθούν και να τρέξουν με προθυμίαν κατά του εχθρού, ωφελούμενοι από την παρούσαν περίστασιν, εις το να σπεύσουν ν’ απαλλαγούν και αυτοί μίαν ώραν προτήτερα από τα όσα δεινά υποφέρουν παρ’ αυτού, γνωρίζοντες, ότι το απροσδόκητον αυτό συμβάν θέλει τον κατατρομάξει και τον φέρει εις απελπισίαν.
Εν Ναυπλίω τη 5 Αυγούστου 1825 “  

Από τα “Ελληνικά Υπομνήματα” του Γενναίου Κολοκοτρώνη