Ο Ρήγας Φεραίος και ο σπόρος της ελευθερίας

Ο Ρήγας Φεραίος γεννήθηκε το 1756 στο Βελεστίνο, στην αρχαιότητα Φεραί. Υπέγραφε ως Ρήγας Βελεστινλής και πολλοί τον έλεγαν Ρήγα Φεραίο, ενώ το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνης Κυριαζής. Ήταν φλογερός πατριώτης και τραγουδιστής της ελευθερίας των υπόδουλων λαών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Βελεστίνο, σπούδασε στ’ Αμπελάκια και έγινε δάσκαλος. Σκότωσε όμως έναν Τούρκο που βασάνιζε Έλληνες κι έτσι έφυγε από την πατρίδα του. 

Πήγε στο Άγιο Όρος, έπειτα στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στο Βουκουρέστι. Εκεί συνέλαβε το μεγάλο του σχέδιο να σπείρει το σπόρο της ελευθερίας στις καρδιές των σκλαβωμένων Ελλήνων, αλλά και όλων των λαών. Εγνωρίστηκε με ένα σωρό πλουσίους εμπόρους, αρχιερείς και οπλαρχηγούς και άνοιξε αλληλογραφία με σπουδαία πρόσωπα, ακόμα και μ’ αυτόν τον Ναπολέοντα που του υποσχέθηκε βοήθεια στον Αγώνα.  Γι αυτό πήγε στη Βιέννη και τύπωσε τον περίφημο χάρτη της Ελλάδας καθώς και ένα σωρό τραγούδια, θούρια πατριωτικά και το σάλπισμα ελευθερίας “Ως πότε παλληκάρια να ζώμεν στα στενά”. 

Μετά την Βιέννη πήγε στην Τεργέστη με σκοπό να επιστρέψει στην Ελλάδα να ξεσηκώσει τους σκλαβωμένους, αλλά δεν πρόλαβε γιατί οι Αυστριακοί, που ήταν σύμμαχοι με τους Τούρκους, βρήκαν το επαναστατικό υλικό στις αποσκευές του και  τον έστειλαν πίσω στη Βιέννη, όπου ανακρίθηκε. Στην συνέχεια τον έστειλαν μαζί με επτά συντρόφους του στο Βελιγράδι. Τους φυλάκισαν στο κάστρο και τον Ιούνιο του 1798 τους στραγγάλισαν και πέταξαν τα κορμιά τους στον ποταμό Δούναβη.
Πεθαίνοντας ο Ρήγας Φεραίος είπε τα προφητικά λόγια: “Αρκετόν σπόρο έσπειρα. Σε λίγο η πατρίδα μου θα θερίση τους καρπούς του”.
Και αληθινά, ο σπόρος που έσπειρε ο Ρήγας καρποφόρησε μέσα στα στήθη των σκλαβωμένων Ελλήνων. Τα θούρια του εθνομάρτυρα τραγουδιόνταν σ’ όλη την υπόδουλη Ελλάδα και με τον άδολο πατριωτικό τους παλμό θέρμαιναν τις ψυχές των ραγιάδων.
“Ω παιδιά μου,
ορφανά μου,
σκορπισμένα εδώ κι εκεί,
διωγμένα,
απ’ τα έθνη πανοικεί!
Ξυπνήστε, τέκνα, κι ήλθεν η ώρα,
ξυπνήστε όλοι, τρέξατε τώρα,
κι ήλθεν ο Δείπνος ο Μυστικός”.


Ιδού πως μιλάει για τον Ρήγα Φεραίο, ο Γεώργιος Τερτσέτης  προλογίζοντας τα “Απομνημονεύματα” του Κολοκοτρώνη,  την 25η Μαρτίου 1851, στο αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης της Βουλής:

“Ο Ρήγας Φερραίος εστάθη ο μέγας ευεργέτης της φυλής μας, το μελάνι του θα είναι πολύτιμο ενώπιον Θεού, όσο και το αίμα του άγιο, έγραψε τροπάρια άλλο σόϊ, που εβίαζαν τα 4 να συγγνωμίσουν (άρχοντες, κλήρος, λόγιοι-έμποροι, λαός), εδημοσίευσε και γεωγραφία του τόπου μας, και εβλέπαμε τα Ολύμπια, άλλα παχνίδια ελληνικά πολεμικά εις το Ξαμίλι. Είχε η γεωγραφία του ζωγραφισμένα και τα πρόσωπα των παλαιών σοφών και ηρώων. “Ως πότε παλληκάρια να ζούμε εις τα στενά” από τα πολεμικά του τραγούδια, το τελειότερο, περιέχει μίαν επιθεώρησιν των δυνάμεων της πατρίδος, όλοι είναι παρόντες εις την επιθεώρησιν, κανένας απών, τα ξεφτέρια των Αγράφων, οι σταυραετοί του Ολύμπου, τα καπλάνια του Μαυροβουνιού, τα λεοντάρια του Σουλιού, Μάνης και Μακεδονίας, και τα δελφίνια της θαλάσσης, οι Νησιώτες, και οι Χριστιανοί του Δουνάβεως και Σάβα ποταμού.

Κάλλιο για την πατρίδα κανένας να χαθή
ή να κρεμάση φούντα για ξένον στο σπαθί.

Εφύλαξα πίστιν εις την παραγγελίαν του, και ο Θεός με αξίωσεν και εκρέμασα φούντα εις το γένος μου, ως στρατιώτης. Χρυσή φούντα δεν εστόλισε ποτέ το σπαθί μου, όταν έπαιρνα δούλευσιν εις τα ξένα κράτη”.